Halil İbrahim BÜYÜKBAŞ

Halil İbrahim BÜYÜKBAŞ

Tüm Yazıları

Sanayi Devriminden Yapay Zekâ Çağına: Beyaz Yakalıların Sessiz Çöküşü

21 Ağustos 2025
h4 { font-size: 24px !important; } Print Friendly and PDF

Sanayi Devrimi’nde çekiçler elimizden alınmıştı; bugünse zihinlerimiz masaya yatırılıyor. Bu kez kaybedersek, geri dönüş olmayabilir.

Bir sabah uyandığınızda işinizi kaybettiğinizi düşünün… Ne fabrikanın kapanması, ne ekonomik kriz… Sizin yerinize daha hızlı düşünen, daha az hata yapan ve daha ucuza çalışan bir “algoritma” işe alınmış. İşte beyaz yakalıların en büyük kâbusu artık bu.

Tarih bize şunu öğretti: Her büyük teknolojik devrim, birilerinin işini elinden aldı; ama aynı zamanda yeni bir dünyanın da kapısını araladı.

Makinelerden Otomasyona

18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de icat edilen buharlı makineler, dokuma tezgâhlarını altüst ettiğinde işçiler ekmeklerinden olmuştu. O gün “Ludditler” diye anılan işçiler, makineleri parçalayarak tepkilerini göstermişti. Çünkü makineler onların geleceğini çalıyordu.

20. yüzyılda bu kez otomasyon ve montaj hattı fabrikalara girdi. Binlerce mavi yakalı, demirden kollara karşı hayatta kalmaya çalıştı. Emek, bir kez daha dönüşüm sancılarıyla yüzleşti.

Türkiye’nin Bilgisayar ile İlk Yüzleşmesi

Biz de Türkiye’de benzer korkuları yaşadık.

Hatırlıyorum… Bankalarda maaşlarımızı almak için uzun kuyruklara girer, gişe memurlarının önünde beklerdik. Bir gün banka müdürü, “Gelecek aydan itibaren işlemler bilgisayar üzerinden yapılacak” dediğinde içim burkulmuştu. Hemen düşündüm: “Bu üç gişe memuru işsiz kalacak.”

Ama sonraki ay bankaya gittiğimde bambaşka bir manzarayla karşılaştım. Yine üç gişe memuru yerindeydi. Yanlarına üç bilgisayar gelmişti ve her bilgisayarın başında üç yeni görevli: bilgisayar operatörleri!

O gün anladım ki teknoloji sadece işsiz bırakmaz, bazen yeni işler de doğurur. Üç memur işini kaybetmedi, üç kişi daha ekmek sahibi oldu. Ama aklımda hep şu soru kaldı:

“Gününüzdeki distopya (karanlık gelecek senaryosu) buna uygun mu? Yoksa artık kaçınılmaz son mu?”

2027 Uyarısı: Bir Eşik Noktası

Bugün çok daha büyük bir eşikteyiz. Eski Google yöneticisi Mo Gawdat, 2027’den itibaren 10–15 yıl sürecek bir yapay zekâ distopyasından (karanlık gelecek senaryosu) bahsediyor. Bu kez hedefte beyaz yakalılar var.

Avukat, muhasebeci, yazılımcı, içerik üreticisi, müşteri temsilcisi, hatta yöneticiler… Bir algoritmanın saniyeler içinde yaptığı işlerle rekabete zorlanacaklar.

Bir zamanlar işçinin elinden çekiç alınmıştı, sonra memurun yanına bilgisayar gelmişti. Şimdi ise klavye, kalem ve bilgisayarın kendisi, yapay zekânın gölgesinde kaybolmak üzere.

Türkiye Seyirci Kalırsa…

Türkiye’nin en büyük riski, bu dönüşümü sadece izlemek. Eğer kendi yapay zekâ altyapılarımızı kurmaz, kamu ve özel sektör el ele verip beceri ve dönüşüm programları geliştirmezse; 2027’den sonra ülkemizde “orta sınıf erozyonu” kaçınılmaz olacak.

Mavi yakalıların yerine makineler geldiğinde yeni işler doğmuştu. Bankalara bilgisayar girdiğinde işsizlik yerine yeni meslekler ortaya çıkmıştı. Ama yapay zekânın yükselişi aynı tabloyu mu çizecek? Yoksa bu kez kaybedenler geri dönemeyecek mi? İşte asıl soru bu.

Hazırlık yapmazsak, üniversite mezunu gençlerimizin diplomaları işsizler kütüğünde sıradan bir kâğıt parçasına dönüşebilir.

Çöküş mü, Yeni Bir Başlangıç mı?

Yapay zekâ çağının karanlık bir distopyaya mı, yoksa aydınlık bir geleceğe mi dönüşeceği bizim elimizde.

Bunun için:

- Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi işsizlik riskini merkeze almalı.

- İşini kaybeden beyaz yakalılara hızlı beceri dönüşüm programları sunulmalı.

- Yerli ve milli yapay zekâ modelleriyle dijital egemenlik korunmalı.

- Yapay zekâdan doğan verimlilik kazançları yalnızca patronların kasasına değil, çalışanların geleceğine yatırım olarak dönmeli.

Sanayi Devrimi buharlı makinelerle başlamıştı. Türkiye, bilgisayarlarla tanıştığında korkular yaşadı ama yeni yollar da buldu. Şimdi ise yapay zekâ kapımızda.

Dün mavi yakalı işçiler fabrikalarda kaybetti, bugün beyaz yakalılar ofislerde kaybetmek üzere.

Eğer akıllı davranmazsak, 2027 sadece teknolojik bir dönüm noktası değil; toplumsal bir çöküşün başlangıcı olacak.

Ama doğru ellerde, aynı teknoloji insanlığa daha adil, daha eşitlikçi ve daha üretken bir gelecek armağan edebilir.

Seçim bizim…

“GELECEK BELKİ YAPAY ZEKANIN OLMAYACAK, AMA GELECEĞİ YAPAY ZEKAYI KULLANANLAR BELİRLEYECEK.”

 

 

 

Tüm hakları SDE'ye aittir.
Yazılım & Tasarım OMEDYA