Fedakar Baba: Dr. Maisara Azmi Ibrahim Alrayyes

Tam adı Dr. Maisara Azmi İbrahim Alrayyes’ti. Bu isim artık yalnızca bir hekimin adı değil, aynı zamanda ateş hattında gösterilen tıbbi kahramanlığın sembolü olarak tarihe kazınmıştır. Uzun süredir savaş ve tecrit altında yaşayan bir topluluğun mensubu olarak dünyaya gelen Dr. Alrayyes’in adı, zamanla direniş ve fedakârlıkla özdeşleşmiştir.

31 Ocak 1995 tarihinde dünyaya gelen Maisara, çocukluk ve gençlik yıllarını Gazze’de süregelen abluka ve siyasi istikrarsızlık ortamında geçirdi. Henüz 28 yaşındayken, 5 Kasım 2023’te ailesinin evine düzenlenen İsrail hava saldırısında hayatını kaybederek şehit düştü. Kısa ömrüne rağmen, çoğu insanın bir ömre sığdıramayacağı kadar anlamlı ve etkili bir yaşam sürmüştür.

Dr. Alrayyes, tıp doktoru olmanın yanı sıra halk sağlığı alanında aktif bir savunucu ve insani yardım gönüllüsüydü. Travma bakımı eğitmenliğinden uluslararası sağlık araştırmacılığına kadar birçok alanda görev üstlenmiş, çok yönlü bir uzmandı. Ancak her şeyden önce, insan yaşamını korumayı ve iyileştirmeyi temel bir sorumluluk olarak gören bir sağlık profesyoneliydi. Tıbbı yalnızca bir meslek değil, özellikle savaş, yoksulluk ve abluka koşullarında yaşayanlara karşı yerine getirilmesi gereken vicdani bir görev olarak değerlendiriyordu. Acil sağlık hizmetleri, kadın ve çocuk sağlığı ile insani yardım eğitimi konularındaki çalışmaları, onu tıbbî hizmet ile toplumsal adaletin kesişiminde önemli bir figür hâline getirmişti.

Dr. Alrayyes, Londra’daki eğitim yıllarında tanıştığı ve kendisi gibi Chevening bursiyeri olan Dr. Laura Elhayek ile evliydi. İlişkileri karşılıklı saygı, ortak idealler ve insanlığa hizmet etme tutkusu üzerine inşa edilmişti. Şehadet anında Laura, yurt dışında bulunmaktaydı ve çift ilk çocuklarını bekliyordu. Ebeveynlik sevinci, daha başlamadan yitirilen bir geleceğin acısına dönüşmüştü.

Maisara’nın akademik yolculuğu Gazze’deki Al-Azhar Üniversitesi’nde başladı. 2018 yılında Tıp Fakültesi’nden onur derecesiyle mezun oldu. Zekâsı ve liderlik vasıflarıyla kısa sürede tanındı. 2019 yılında, Birleşik Krallık’ın burs programlarından biri olan Chevening Bursu’nu kazandı ve King’s College London’da Kadın ve Çocuk Sağlığı alanında uzmanlık eğitimine başladı. Uzmanlık tezinde, çatışma koşullarının Gazze’de anne ve çocuk sağlığı hizmetlerine erişimi nasıl engellediğini araştırdı; bu konu hem mesleki hem kişisel olarak ona derinden temas eden bir alanı temsil etmekteydi.

Dr. Alrayyes’in kariyeri, sahadaki doğrudan tıbbi müdahaleler ile stratejik insani yardım liderliğini dengeleyen bir çizgide ilerlemiştir. 2017–2019 yılları arasında, Palestine Children’s Relief Fund (PCRF) bünyesinde görev almış; tıp öğrencilerine ilk yardım ve acil müdahale konularında eğitimler vermiştir. Daha sonra Médecins du Monde (Dünya Doktorları) örgütünde Acil Sağlık Program Sorumlusu olarak çalışmış, Gazze'deki sağlık merkezlerine yönelik travma bakım sistemlerinin tasarımını gerçekleştirmiştir. 2016–2017 yılları arasında IFMSA (Uluslararası Tıp Öğrencileri Dernekleri Federasyonu) Filistin Başkanlığı görevini yürütmüş; Filistinli tıp öğrencilerini küresel sağlık tartışmalarına dahil etmiş ve işgal altındaki sağlık hizmetlerine erişim hakkını savunmuştur.

Dr. Alrayyes yalnızca görev yapmakla kalmamış; sistemler kurmuş, standartları yükseltmiş ve kalıcı etkiler bırakmıştır. Chevening Bursuna layık görülerek küresel düzeyde fark yaratan liderlerden oluşan seçkin bir ağa katılmıştır. Gazze’deki göz ardı edilen sağlık krizlerini konu alan çalışmaları uluslararası hakemli dergilerde yayımlanmıştır. Bugün onun mirasını sürdüren onlarca genç doktor ve hemşirenin eğitiminde aktif rol oynamıştır. Kuşatma koşullarında dahi sağlık kliniklerinin faaliyet gösterebilmesini sağlayan travma protokollerinin geliştirilmesine öncülük etmiştir.

Dr. Alrayyes’in başarıları her zaman kişisel prestijden çok hizmet ve toplumsal sorumluluk ilkelerine dayanmaktaydı.

Hastane ve dersliklerin dışında, Maisara entelektüel bir meraka sahipti. Şu alanlara özel ilgi duyuyordu: Küresel sağlık, insani etik ve acil tıp alanlarında literatür okumak, gençlik liderlik programlarında gönüllü olarak yer almak, dezavantajlı topluluklara yönelik sağlık farkındalığı kampanyalarına katılmak.

O, yaşam amacında anlam bulan, öğrenme ve güçlendirme süreçlerinde tatmin hisseden biriydi. Dr. Alrayyes’i gerçekten farklı kılan, insanlığıydı. Travmaya, kayıplara ve savaşa doğrudan maruz kalmasına rağmen yaşamını başkalarının acısını dindirmeye adadı. Yurt dışında eğitim aldıktan sonra geri dönmeyi tercih etti. İngiltere’deki yüksek lisansını tamamlamasının ardından Gazze’ye dönmeyi seçti. Meslektaşları, kriz anlarında bile topluluğunu terk etmeyi reddettiğini anlatıyor. Ona göre doktorlar en çok acının yaşandığı yerlerde bulunmalıydı.

Travma ekiplerinin eğitilmesine gönüllü oldu, acil müdahale birimlerinin kurulmasına katkı sağladı ve zamanında kendisinin de yaşadığı zorluklarla mücadele eden tıp öğrencilerine mentorluk yaptı. Kaosun ortasında merhametin vücut bulmuş hali oldu.

2023’ün sonlarında Gazze bir kez daha alevler içinde kaldığında pek çok profesyonel yurtdışına sığınmayı tercih etti. Dr. Maisara ise kalmayı seçti. Tehlikenin farkındaydı ama halkının ona ihtiyacı olduğunu da biliyordu. Bombardımanın sürdüğü haftalar boyunca uzun saatler çalıştı. Yaralı sivillerle dolup taşan sağlık merkezlerine destek verdi. Hemşire ve gönüllülere travma triyajı eğitimi verdi, uluslararası sivil toplum kuruluşlarıyla malzeme temini konusunda koordinasyon sağladı ve tüm bu ağır koşullara rağmen sağlık sisteminin işleyişini sürdürmesi için çaba gösterdi. O yalnızca bir doktor değil, karanlıkta yol gösteren bir liderdi.

5 Kasım 2023 tarihinde, İsrail’in düzenlediği bir hava saldırısı Gazze Şehri’ndeki Alrayyes ailesinin evini yerle bir etti. Maisara, anne babası, iki kız kardeşi ve üç yeğeni saldırı anında hayatını kaybetti. Ertesi gün, enkaz altındaki bedenleri çıkarmaya çalışan iki erkek kardeşi de ikinci bir saldırıda yaşamını yitirdi. Tüm ailesinin bu şekilde katledilmesi dünya çapında büyük yankı uyandırdı. Eşi Dr. Laura, uzaktan yasını tutarken, onun ve kendisinin hikâyesini dünyaya anlatmak için güç buldu. Bekledikleri bebek, dünyayı çoktan değiştirmiş olan babasını hiç tanımadan büyüyecek.

Dünya onu unutmadı. Eğitim aldığı King’s College London, Dr. Maisara Alrayyes adına bir burs fonu kurdu. Bu burs, Filistinli sağlık öğrencilerini destekleyerek onun başlattığı misyonu sürdürmeyi amaçlıyor. Yazılar, anma etkinlikleri ve saygı duruşları birbirini izledi. Meslektaşları onu “nadir bir ruh”, “ışık”, ve “önlük giymiş bir kahraman” olarak tanımladı. Anısı; eğittiği doktorların yardım ettiği her hastada, ilham verdiği her genç öğrencide ve artık onun adıyla adaletsizliğe karşı yükselen her sesin içinde yaşamaya devam ediyor. Dr. Maisara Alrayyes yalnızca bir savaş kurbanı değildi; o, barış için mücadele eden bir direnişçiydi, yıkıntılar arasında bir şifa kaynağıydı ve henüz kurtarılacak hayatlar için kendini feda eden biriydi.

Onun hikâyesi sadece bir trajedi değildir. Bu, zekânın, adanmışlığın ve umudun hikâyesidir. Acıyla yüzleştiğinde, "Ben kalacağım" diyen bir insanın hikâyesidir. Ve insanlığa her zamankinden daha çok ihtiyaç duyulan bir dünyada, o tüm gücünü ve varlığını adadı.

İntern Dr. Yousif Diouck ve Gazeteci-Yazar Mustafa Ekici’ye katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Prof. Dr. Orhan Alimoğlu,

İstanbul Medeniyet Üniversitesi