Gazze'de Tıbbi Direnişin Simgesi: Hemşire Walid Tawfiq Shaqoura

Yeryüzünde insandan daha ışıltılı, insandan daha etkileyici bir varlık yaratılmamıştır. Aynı zamanda insandan daha kıyıcı, daha kötü bir varlık da yoktur. Bu çelişki, en iyi ile en kötüye potansiyel olarak sahip bir varlık olmak özelliği insanı eşsiz kılmaktadır. İnsan, iradi olarak ‘iyi’ ya da ‘kötü’ olmayı seçen, varlığının sınırlarını ‘iyi’ ya da ‘kötü’ olmak için zorlayan bir varoluştur. Hemen bütün medeniyet, insanın iradi olarak varlığının sınırlarını zorlamasının eseridir. Bu hem kötülükte hem de iyilikte böyledir. İnsan davranışının değer yüklü oluşu, onun iyiliklerini de kötülüklerini de doğadaki diğer varlıkların davranışlarından ayırmaktadır. Hemen her vahşi hayvan küçük yaştaki hayvanları avlar, besin zincirinin tepesindeki güçlüler alttaki güçsüzleri parçalar ancak bunda iyilik veya kötülük yoktur. Sadece insan davranışı değer yüklüdür. Mesela bu yüzden çocuk öldürmek, kadınlara zulüm etmek bütün insan topluluklarında şeytan işi bir kötülük sayılmıştır.

İnsanın yeryüzündeki macerası bu iradi, değer yüklü davranışlar arasındaki mücadele ile şekillenmektedir. Dünyada meydana gelen siyasi, askeri, ekonomik hemen her gelişme temel olarak bu iki kodla bağlantılıdır. İnsan davranışındaki bu ‘iyi’ ile ‘kötüyü’ görmek için ayrıca bir bilgiye, donanıma gerek yoktur. Kur’an’da bir ayette Allah ‘kendini kınayan nefis’ üzerine yemin etmektedir. Bu vicdan olarak adlandırılan ‘kendini kınayan’ nefis, insanın ‘farkındalığının’ derinliğine, sahiciliğine, etkinliğine işarettir. Evet insan iradeyle, özgürce, farkında olarak ‘seçer’, işler ve eyler. Bu da insanı ‘iyi’ ya da ‘kötü’ yapar. İnsanın içinde sürekli biçimde sesleyen bir ‘kınayıcı’ bulunmaktadır. İnsanı iyiliğe yönlendiren, kötüden sakındıran bu ‘kınayıcı’ vicdandan başkası değildir. Vicdan insanın içindeki ‘yaratıcının sesidir’.

Dünya tarihi bu sesin peşinden giden ve yaşamı anlam ile dolduran, insanın göğüne yıldızlar gibi ışıyanlarla doludur. İnsana kıyan, kan akıtıp çocuk öldüren zalimlerin yarattığı karanlıkta insan ve yaşam adına gerçek birer umut olan bu ışıl ışıl insanların varlığı en çok da böyle karanlık, hadsiz, hesapsız zulümlerin tam ortasında belirginleşir. İşte her gün onlarca bebek, çocuk ve kadının katledildiği Gazze’ye bir bakın, her gün bu kanlı çocuk cesetlerinin arasından ‘insanı’ onurlandıran bu ışıl ışıl insanların parlak ruhlarını, adanmışlıklarını, oluşturdukları engin umudu göreceksiniz.

İşte bu ışıl ışıl ruhlardan biri; Walid Shaqoura.

Hemşire Walid Shaqoura, hayatını Gazze halkına, çok zorlu koşullar altında tıbbi bakım sağlamaya adamış Filistinli bir hemşire ve yardımseverdir. Çalışmaları ona yalnızca Filistin'de değil, aynı zamanda uluslararası alanda da ün kazandırmıştır. Dünyanın çatışmadan en çok etkilenen bölgelerinden birinde, iki yıldır sürmekte olan ağır bir soykırımın ortasında, insanların sağlık hizmetlerine erişimi ve insan hakları için savunuculuk yapmaya devam etmektedir.

Gazze'de doğup büyüyen Shaqoura, on yıllardır devam eden İsrail-Filistin çatışmasının yarattığı zorluklarla büyümüştür. Gerek kişisel yaşamı gerekse genel anlamda Filistin toplumunun yaşadığı ağır baskı ve zulüm, onun halkına hizmet etme kararlılığını güçlendirmiştir. Yoksul bir mülteci ailenin çocuğu olarak Shaqoura daha küçük yaştan itibaren insanlara yardım etmenin en iyi yollarından birinin sağlık ilmi olduğuna karar vererek sağlık alanına yönelmiş ve eğitimini Gazze'deki yerel bir üniversitede tamamlayarak hemşire olmuştur.

Hemşire Walid Shaqoura                              

Shaqoura, Gazze hastanelerinde yıllarca halka hizmet etmiştir. Gazze’deki hastaneler, sık sık yaşanan çatışmalar ve bölgeye uygulanan abluka nedeniyle tıbbi hizmetlere ihtiyacın oldukça yoğun olduğu hastanelerdir. Gerek personel gerekse tıbbi alt yapı alanından büyük yetersizliklerle malul bu hastanelerde Walid Shaqoura’nın travma ve acil tıp konularındaki deneyimi, özellikle çatışmaların yükseldiği dönemde kritik önem arz etmiştir. Söz konusu çatışma ortamında çalışmak hemen her zaman ciddi hayati riskler almayı, insan üstü gayret ve fedakarlıkları gerektirmektedir. Shaqoura'nın kariyerinin en dikkat çekici yönlerinden biri, uzmanlığının yanı sıra hayati tehlikeler altında bile hastalarına olan sarsılmaz bağlılığı, yaralıları tedavi etmek için kendi güvenliğini riske atarak süresiz çalışma azmidir. Onun cesaret ve şefkati, kendisini birçok Filistinli için direnç ve umut sembolü haline getirmiştir.

Hemşire Shaqoura, tıbbi tedavi çalışmaları kadar Gazze’deki sağlık alt yapısı ve sağlık personeline yönelik çalışmalarıyla da temayüz etmiştir. Abluka ve çatışma ortamının yarattığı zorluklarla mücadele için sık sık uluslararası kurum ve kuruluşlarla temaslar kurmuş, yetersiz tıbbi malzeme, elektrik, personel eğitimi ve benzeri birçok konuda uluslararası desteğin sağlanması için olağanüstü çabalar göstermiştir. Bu çabaları çeşitli insani yardım grupları tarafından takdir edilmiş ve deneyimlerini paylaşmak üzere uluslararası konferanslarda konuşmaya, üniversitelerde dersler vermeye davet etmiştir. Özellikle Gazze’deki travma ve acil sağlık alanında sağlık personeline yönelik uluslararası kurumların desteğini sağlayarak düzenlediği eğitim programları hayati değerde ve stratejiktir.

Shaqoura, bütün zorluklara karşın Gazze toplumuna derinden bağlı kalmaya devam etmiştir. Mesleğine bağlılığı, alçakgönüllülüğü ve azmi hem Gazze toplumunda hem de uluslararası sağlık camiası ve insan hakları çevrelerinde ilham kaynağı olmuştur. Hemşire Shaqoura’nın hikayesi, adalet ve insan onuru için direnişin bir sembolüdür. Shaqoura'nın çalışmaları yalnızca hayat kurtarmakla kalmamış, aynı zamanda Filistin halkının mücadelesine dair uluslararası alanda bir farkındalık yaratmıştır. Sessizlerin sesi olmaya, barış, adalet ve herkes için sağlık hakkını savunmaya devam etmektedir.

Gazze'deki St. John Göz Hastanesi Grubu'nda (SJEHG) Hastane Müdürü olarak liderliği, bölgedeki yaygın göz rahatsızlıklarının önlenmesi ve tedavisinde etkili olmuştur. Gazze Sağlık Bakanlığı ile iş birliği içinde, önlenebilir körlüğün önde gelen nedenlerinden biri olan diyabetik retinopati ile mücadelede önemli bir rol oynamıştır. Özverili çabaları, hastalara zamanında müdahale edilmesini, temel oftalmatolojik bakım sağlayarak görme yetilerini ve yaşam kalitelerinin korumasını sağlamıştır. Shaqoura, idari ve sağlık alanındaki çalışmalarının yanı sıra, Gazze’nin sağlık ihtiyaçları için çalışan bir aktivist olmuştur. 2020'de, İsrail ablukası sonucu Gazze’ye girişi durdurulan insani yardımların korkunç sonuçlarına dikkat çekerek, kornea nakli bekleyen 350'den fazla hastanın durumunu uluslararası toplumun gündemine taşımış, politik uygulamaların sağlık hizmetleri üzerindeki derin etkisini gözler önüne sermiştir.

2025'in başlarında, İsrail ordusunun düzenlediği bir hava saldırısında, çocuklar ve engelli bireylerin de dahil olduğu aile üyelerinden çoğu öldürülmüştür. Bu derin acıya rağmen, Hemşire Shaqoura hastalarına ve toplumuna olan sarsılmaz bağlılığını sürdürerek azim ve özveriyle çalışmalarını sürdürmektedir.

Walid Tawfiq Shaqoura, kendisini ve amaçlarını şu şekilde özetliyor:

‘‘1961 yılında doğdum. Formal eğitimimi sağlık yönetimi alanında yüksek lisans yaparak tamamladım. 

1994 yılına kadar Rimal Kliniği’nde hemşirelik müdürü olarak görev yaptım, ardından sağlık bakanlığının uluslararası iş birliği ofisine geçtim ve burada birçok pozisyonda görev alarak 2008 yılında uluslararası iş birliği genel müdürü olarak atandım. 2016 yılında erken emekli oldum ve emeklilik sonrası Saint John Göz Hastanesi’nde genel müdürlük görevine seçildim ve hâlâ bu görevdeyim.

Savaş döneminde hastanemiz işgal güçleri tarafından zarar gördü ve faaliyete geçemedik ancak halkımıza hizmet vermeye devam edebilmek için Gazze’deki tüm bölgelerde göz sağlığı poliklinikleri açarak ücretsiz muayene tedavi hizmetleri sunduk bu hizmetleri ilk sağlayanlardan olduk. Şu an hastanenin zemin katını yenileyerek mevcut poliklinikleri koruyarak yeni göz klinikleri açmayı planlıyoruz. Bu süreç Birleşmiş Milletler Ajansı, Kızılay ve Hasta Dostları Yardımlaşma Derneği ile yapılan ortaklıkla ilerliyor. Ayrıca Kızılay’a bağlı Kudüs mühendislik ile birlikte katarakt ve retina cerrahisi gibi göz operasyonlarını ücretsiz yapabilmek için bir mutabakat zaptı imzaladık.

Allah’tan dileğimiz savaşın bir an önce sona ermesi halkımıza hizmet etmeye devam edebilmek ve tüm halkımızın güvenliğini koruyabilmektir.’’

Shaqoura, bütün bu zorluklar altında ‘iyi’ olmayı seçerek, ‘kendini kınayan benliğin’ izinden gidiyor, içindeki ‘Yaratıcı sesine’ tam olarak hem meslektaşları hem Gazze toplumu hem de insanlık ailesi için bir ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Sık sık paylaştığı mesajlarda, ilgili uluslararası kurum ve kuruluşları, insan hakları gruplarını ve siyasi çevreleri Gazze sağlık sistemiyle dayanışmaya ve sürekli desteğin önemine dikkat çekiyor. Sözleri umutla yankılanıyor ve küresel toplumu Gazze'nin bu zor zamanlarında dayanışmaya davet ediyor.

Hemşire Walid Shaqoura çalışmalarıyla, çatışma bölgelerindeki özverili sağlık çalışanlarının derin etkisini örneklemektedir. Liderliği, hak savunuculuğu ve kişisel direnç ve azmi sayesinde, yalnızca hastalarına temel tıbbi bakım sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda zorlukların ortasında umut olmaya devam ediyor.

İntern Dr. Mohammed Ghayada ve Gazeteci-Yazar Mustafa Ekici’ye katkılarından dolayı teşekkür ederim.