Eşitsizlik büyüyor: Milyarderler son 10 yılda 6,5 trilyon dolar kazandı
Küresel gelir dağılımındaki uçurum derinleşiyor. İngiliz sivil toplum kuruluşu Oxfam’ın yayımladığı yeni rapora göre, dünyanın 3 bin milyarderi yalnızca son 10 yılda toplamda 6,5 trilyon dolar kazandı. Bu rakam, küresel gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yaklaşık yüzde 14,6’sına denk geliyor.
Öte yandan dünya nüfusunun yarısından fazlası –yaklaşık 3,7 milyar insan– yoksulluk sınırında yaşıyor. Oxfam, en zengin yüzde 1’lik kesimin 2015’ten bu yana servetlerini 33,9 trilyon dolar artırdığını belirtiyor. Bu servetle, dünyadaki yoksulluğun 22 kez sona erdirilebileceği ifade ediliyor.
“Trilyonlarca dolar var ama hesaplarda kilitli”
Oxfam International İcra Direktörü Amitabh Behar, “Küresel hedefleri karşılamak için gereken trilyonlarca dolar mevcut, ancak bunlar ultra zenginlerin hesaplarında kilitli tutuluyor.” dedi.
Elon Musk, Jeff Bezos, Bernard Arnault, Warren Buffett ve Mark Zuckerberg gibi isimler, dünya ekonomisinin en güçlü bireyleri olarak öne çıkarken, bu servet artışı toplumların temel sağlık, eğitim ve altyapı ihtiyaçlarının göz ardı edilmesine neden oluyor.
Zengin ülkeler de eşitsizliği artıran bir başka adım atarak dış yardımlarda kesintiye gitti. Oxfam, G7 ülkelerinin 2026 yılına kadar dış yardımları yüzde 28 oranında azaltacağını belirtti. Bu durumdan en çok etkilenenler düşük gelirli ve borç krizinin eşiğindeki ülkeler oluyor.
Raporda, özel yatırım odaklı kalkınma anlayışına karşı çıkarak, “kamu öncelikli bir kalkınma modeli” öneriliyor. Buna göre, evrensel sağlık ve eğitim gibi hizmetlerin devlet eliyle ve kamu kaynaklarıyla sunulması gerekiyor.
1995 ile 2023 yılları arasında özel servet, kamu servetinden sekiz kat fazla büyüdü. Küresel özel servet toplamda 342 trilyon dolar seviyesine ulaşırken, kamu yatırımları ve hizmetleri bu artışın gerisinde kaldı.
Ultra zenginler sadece yüzde 0,3 vergi ödüyor
Oxfam’a göre milyarderler gelirlerinin sadece yüzde 0,3’ü kadar efektif vergi ödüyor. Bu durum, eşitsizliğin yapısal olarak büyümesine neden oluyor. Yapılan küresel anketlerde halkın yüzde 90’ı süper zenginlerin daha fazla vergilendirilmesini destekliyor.
Oxfam ve Greenpeace’in çağrısı net: Kamu yatırımları artırılmalı, süper zenginler adil biçimde vergilendirilmeli ve gelir eşitsizliğine karşı kararlı politikalar uygulanmalı.
