İsrail Başbakanlık Basın Ofisi’nden yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in Somaliland’ı “bağımsız bir ülke olarak” tanıdığı bildirildi. Açıklamada, Başbakan Binyamin Netanyahu, Dışişleri Bakanı Gideon Saar ve Somaliland’ın sözde Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullahi’nin karşılıklı olarak “tanıma kararını” imzaladıkları belirtildi.
Netanyahu ve Abdullahi’nin belgeyi imzalarken yaptıkları görüntülü görüşme de kamuoyuyla paylaşıldı. Netanyahu, karardan duyduğu memnuniyeti dile getirerek Abdullahi’yi İsrail’e resmi ziyarete davet etti.
Netanyahu ayrıca, Somaliland’ın İsrail ile ilişkileri normalleştirmeyi hedefleyen “Abraham Anlaşmaları”na katılma talebini ay sonunda ABD Başkanı Donald Trump’a ileteceğini kaydetti. İsrail, bu kararla Somaliland’ı tanıyan ilk ülke oldu.
Somaliland, 1991 yılında Somali’den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etmişti. Ancak bugüne kadar hiçbir ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınmamıştı. Somali yönetimi ise Somaliland’ı ülkenin ayrılmaz parçası olarak görüyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların yalnızca Mogadişu yönetiminin yetkisinde olduğunu vurguluyor.
Karar Türkiye’nin arabuluculuğuyla sağlanan mutabakat sonrası geldi
İsrail’in kararı, Türkiye’nin öncülüğünde Somali ile Etiyopya arasında sağlanan mutabakatın hemen ardından geldi. Tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland ile Etiyopya arasında 1 Ocak 2024’te imzalanan mutabakat zaptı, bölgesel tansiyonu artırmıştı.
Etiyopya’nın Somaliland’ı tanımaya hazırlanması ve denize erişim karşılığında adımlar atması, Somali yönetiminin sert tepkisine ve diplomatik krize yol açmıştı. Arap Birliği, Afrika Birliği, Kenya ve Cibuti’nin girişimleri sonuçsuz kalırken, Türkiye’nin tarafları Ankara Süreci kapsamında bir araya getirmesiyle tansiyon düşmüştü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde 11 Aralık’ta Ankara’da yapılan görüşmelerde, Somali’nin toprak bütünlüğü teyit edilirken Etiyopya’nın denize erişim taleplerinin karşılıklı kazanca dayalı bir işbirliği sürecine dönüştürülmesi konusunda mutabakata varılmıştı.
Bölgesel bloktan sert tepki: “Paralel oluşumlar dayatılamaz”
İsrail’in Somaliland’ı tanıma kararına Mısır, Somali, Cibuti ve Körfez İşbirliği Konseyi’nden (KİK) ortak tepki geldi. Yapılan açıklamalarda, bu adımın Somali’nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne açık bir ihlal olduğu vurgulandı.
Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati; Somali, Türkiye ve Cibuti dışişleri bakanlarıyla yaptığı görüşmelerde kararın tamamen reddedildiğini ifade etti. Açıklamada, “Somali devletinin birliğine aykırı paralel oluşumlar dayatma girişimlerinin reddedildiği” kaydedildi.
Bir devletin topraklarının bir bölümünün bağımsızlığının tanınmasının “tehlikeli bir emsal” oluşturduğu belirtilirken, bu durumun uluslararası barış ve güvenliği tehdit ettiği vurgulandı.
KİK Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi ise İsrail’in kararını “uluslararası hukuk ilkelerine yönelik ciddi bir tecavüz ve Somali’nin egemenliğinin açık ihlali” olarak nitelendirdi. Budeyvi, Körfez ülkelerinin Somali’nin egemenliği ve toprak bütünlüğü konusunda Mogadişu yönetiminin yanında olduğunu bildirdi.
İsrail basını yazdı: Gazze planı ve Mossad etkisi
İsrail basını, tanıma kararının arkasında yatan nedenleri de gündeme taşıdı. Yedioth Ahronoth gazetesi, Somaliland’ın Gazze’de ateşkes sağlanmasından önce İsrail’e, “Filistinlileri bölgeden sürgün etmeyi amaçlayan” bir plan kapsamında 1 milyon Gazzeliyi kabul etmeye hazır olduğunu ilettiğini yazdı.
Haberde, İsrail’in Somaliland’a olan ilgisinin nedenleri arasında bölgenin Afrika Boynuzu’ndaki uzun sahil şeridi, stratejik konumu ve Yemen’e yakınlığı gösterildi. Gazete, “İsrail'in Somaliland ile ilişkilerini güçlendirmesi, Husilerle mücadelede bir tür güç çarpanı oluşturmaktadır.” değerlendirmesine yer verdi.
Ayrıca, İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın bölgede uzun yıllardır faaliyet gösterdiği ve karşılıklı tanıma kararının Mossad’ın perde arkasındaki çalışmalarıyla şekillendiği belirtildi. Haberde, sürecin aylar süren gizli görüşmelerin ardından İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar’ın koordinasyonunda sonuçlandığı aktarıldı.
Saar da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Geçtiğimiz yıl boyunca, kapsamlı ve sürekli diyalog temelinde İsrail ile Somaliland arasında ilişkiler kuruldu.” ifadelerini kullandı.
Diğer İçerikler
