Geçtiğimiz günlerde NTV’de yayımlanan bir haber, dijital dünyamızda adeta bir nükleer bomba etkisi yarattı: Tarihin en büyük veri sızıntısı yaşandı. Toplamda 16 milyar kullanıcı verisi, internetin karanlık köşelerine saçıldı. Şifreler, e-posta adresleri, oturum bilgileri, sosyal medya hesapları, hatta devlet e-postaları bile bu dijital yağmanın parçası hâline geldi.
Üstelik sızan bu verilerin önemli bir kısmı “yeni” – yani sadece eski, bayat bilgiler değil; hâlâ aktif kullanılan şifreler, oturum anahtarları ve kimlik doğrulama bilgileri.
Benim Neyim Var ki? Dönemi Bitti!
Artık “Ben ne yapacağım, benim hesabımı kim ne yapsın?” cümlesi, siber güvenlik açısından en riskli düşünce biçimidir. Çünkü sizin e-posta hesabınız, başka birinin banka hesabının anahtarı olabilir. Sizin sosyal medya profiliniz, bir sosyal mühendislik saldırısında kullanılabilir.
Sızıntıda Facebook, Google, Apple, PayPal, Instagram, GitHub, Telegram gibi platformlara ait kullanıcı bilgileri yer alıyor. Ayrıca yaklaşık 220 adet devlet uzantılı (.gov) e-posta adresi de bu veri havuzunun içinde.
Bireyler İçin Dijital Önlemler
Neler Yapmalıyız?
1. Güçlü Şifre Oluşturmanın 5 Altın Kuralı**
-Uzunluk Önemli: En az 12-16 karakter kullanın. Ne kadar uzun, o kadar güvenli.
-Karmaşıklık Şart: Büyük-küçük harf, sayı ve özel karakter karışımı (Örnek: S4!f3r*K0d#2024).
-Anlamsız Kombinasyon: Doğum tarihi, ev adresi, "123456" gibi tahmini kolay şifreler kesinlikle kullanılmamalı.
-Her Hesap İçin Farklı Şifre: Aynı şifreyi birden fazla yerde kullanmayın (e-posta + banka şifresi aynı olmamalı).
-Şifre Yöneticisi Kullanın: Bitwarden, KeePass, 1Password gibi araçlarla rastgele ve güçlü şifreler üretin.
2. Şifrelerinizi Korumanın 6 Kritik Yöntemi
Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama (2FA/MFA)
-Google Authenticator, Microsoft Authenticator gibi uygulamalarla ek güvenlik katmanı ekleyin.
-SMS doğrulama yerine uygulama tabanlı 2FA tercih edin (SIM swap dolandırıcılığına karşı).
-Düzenli Şifre Değişimi
-Şifre Paylaşımından Kaçının
Passkey (Geçiş Anahtarı) Kullanımı
-Google, Apple, Microsoft gibi platformlarda şifre yerine biyometrik doğrulama (yüz tanıma, parmak izi)ile giriş yapın.
Telefonunuza ve E-postanıza Ek Güvenlik
E-posta ve telefon şifreniz en güçlüsü olsun (çünkü diğer hesapların kurtarma bağlantıları buraya gelir).
-SIM kart kilidi (PIN kodu) aktif edin.
-Şifrelerinizin Çalınıp Çalınmadığını Kontrol Edin
3. En Sık Yapılan 5 Şifre Hatası (Asla Yapmayın!)
-"123456", "password", "qwerty" gibi basit şifreler kullanmak.**
- Doğum tarihi, ev adresi veya sevdiğiniz takımı şifre yapmak.**
- Aynı şifreyi birden fazla yerde kullanmak (e-posta + banka + sosyal medya).
-Şifreleri bir kağıda yazıp masanın üstüne koymak.
-Güvenlik sorularını tahmin edilebilir cevaplarla doldurmak (Örn: "En sevdiğiniz renk?" → "Mavi").
4. Şifre Güvenliği İçin Pratik Öneriler
-Parola Yöneticisi Kullanın: Tüm şifrelerinizi şifrelenmiş bir veritabanında saklayın.
-Cümle Temelli Şifreler: K3d!mİzAnk@r@-2024! gibi hatırlaması kolay ama kırılması zor şifreler oluşturun.
-Biyometrik Doğrulama: Mümkün olduğunca parmak izi veya yüz tanıma** kullanın.
-Tarayıcıda Şifre Kaydetmeyin: Chrome/Firefox’ta "şifreleri kaydet" özelliğini kapatın.
5. "Şifrem Çalınırsa Ne Yapmalıyım?" Acil Eylem Planı
-Hemen şifrenizi değiştirin.
-İlgili hesaptan "tüm cihazlardan çıkış yap" seçeneğini kullanın.
-2FA (iki adımlı doğrulama) ekleyin.
-Benzer şifre kullandığınız diğer hesapları güncelleyin.
-Şüpheli etkinlikleri kontrol edin (e-posta giriş logları, banka hareketleri).
Son Söz: "Şifreniz, Dijital Kimliğinizin Anahtarıdır"
Güvenli şifre, siber dünyada en temel savunma hattınızdır. Basit önlemlerle büyük siber saldırıları engelleyebilirsiniz. Unutmayın: **"123456" gibi bir şifre kullanmak, evinizin kapısını kilitlemeden bırakmak gibidir.
Kurumlar ve Devletler İçin Tehlike Daha Büyük
Sızıntının sadece bireyleri değil, kurumları ve devletleri hedef aldığı çok açık. Bu tür saldırılar, diplomatik e-posta adreslerini, kamu kurumlarının kritik verilerini ve hatta askeri sistemleri riske sokabilir.
Bu noktada sormamız gereken soru şu: Türkiye bu dijital savaşa ne kadar hazır?
Türkiye Ne Yapmalı?
1. Kritik Devlet Sistemlerinde Yabancı Yazılımlardan Vazgeçilmeli ya da ekonomik, siyasi ve askeri sorun olmayan ülkelerle işbirliği yapılmalı. Düşman olması muhtemel ülke ürünlerinden vaz geçilmeli...
Eğer teknolojik işbirliği yapılacaksa, Uzak Doğu ülkeleri tercih edilmeli…
ABD'de CLOUD YASASI yani Amerikan güvenlik kuvvetleri istemesi durumunda sizin bilgilerinize engelsiz ulaşabilir. Yine Türkiye Cumhuriyetinin "çok gizli gizlilik dereceli" bilgilenin sözde "Kriptolayan Aroflex OFF-LİNE Kripto Cihazı" ile 1980-2003 yılına arasında CIA-NSA dinlediği bu gün açık edilmiştir. Yani Türkiye'ye fake kripto cihazı satıp hem paramızı, hem bilgilerimizi çalmışlardır.
2018 yılında; Amerikan ve Alman istihbaratlarının tüm dünyaya şifreli iletişim cihazı satan Crypto AG - Philips'in eski çalışanı kriptolog Cees Jansen, Türkiye'ye kırılması kolay şifreleme cihaz satıldığını yazdı.
Jansen, ABD'li Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) Philips'ten yardım aldığı süreci açıkça anlatmıştır. Geçmişte yapan, bugün ve gelecekte de yapacaktır…
İsrail ve İsrail destekçisi bilişim firmaları (Microsoft, Cisco, IBM gibi) ile olan iş birliklerini gözden geçirilmeli. Alternatif olarak TÜBİTAK, HAVELSAN, ASELSAN gibi milli kurumların geliştirdiği yazılımlar kullanılmalı.
2. Kamu Kurumlarında Milli Şifre Yöneticileri ve MFA (Çoklu Doğrulama) Sistemi Yaygınlaştırılmalı.
Yerli ve milli çözümlerle şifrelerin, erişimlerin ve kimlik doğrulamanın kontrolü bizde kalmalı.
3. Siber Güvenlik Başkanlığı biran önce faaliyete geçip, Koordinasyon Mekanizmaları Güçlendirilmeli.
Dijital tehditlere karşı sivil, askerî ve kurumsal tüm birimlerin birlikte hareket edebileceği entegre bir yapı oluşturulmalı.
Dijital Vatandaşlık, Bugünün Milli Savunmasıdır
Bugünün savaşları artık cephede değil, sunucularda kazanılıyor. Veri güvenliği, bireysel özgürlük kadar, ulusal egemenliğin de vazgeçilmez bir parçasıdır.
Parolanızın gücü, sadece sizin değil; bir ülkenin direniş gücü hâline gelebilir.
Unutmayalım:
En büyük veri sızıntısı, bir ülkenin “dijital farkındalığının” çökmesidir.
Diğer İçerikler
