Gazze’deki Gerçek Kayıp Sayısı Açıklananın İki Katına Yakın Olabilir

İngiliz merkezli yayın organı The Economist, Gazze’deki sivil kayıplara ilişkin yeni bir analizi kamuoyuna sundu. 2023 yılı Ekim ayında başlayan ve hâlen süren İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısının, Filistinli makamların açıkladığından çok daha yüksek olabileceği belirtiliyor.

5 Mayıs 2025 itibarıyla Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, saldırılarda ölenlerin sayısını 52.615 olarak duyurdu. Ancak The Economist’in aktardığı ve tıp dergisi The Lancet’te yayımlanan bilimsel bir araştırmaya göre, bu rakam gerçeği yansıtmıyor olabilir. Araştırmacılar, üç farklı veri seti üzerinden yürüttükleri analizde gerçek ölü sayısının %46 ila %107 oranında daha yüksek olabileceğini tespit etti. Bu da toplam can kaybının 77.000 ila 109.000 arasında değişebileceğine işaret ediyor. Bu sayı, Gazze’nin işgal öncesi nüfusunun yaklaşık %4 ila %5’ine karşılık geliyor.

Araştırmada incelenen veri kaynakları arasında, Gazze Sağlık Bakanlığı’nın hastanelerden topladığı doğrudan ölüm kayıtları, halktan çevrim içi bildirimlerle derlenen kayıtlar ve sosyal medya platformlarında yayımlanan ölüm ilanlarından elde edilen bilgiler yer alıyor. Üç ayrı liste, isim, yaş, cinsiyet ve bazı durumlarda kimlik numaraları gibi kişisel bilgiler içeriyor. Araştırmacılar, bu listeler arasındaki örtüşmenin son derece düşük olduğunu, yani her birinin önemli oranda eksik ölüm kaydı içerdiğini belirtiyor.

Gazze’deki sağlık ve kamu altyapısının büyük ölçüde yıkılmış olması, savaş sırasında ölümlerin kayıt altına alınmasını ciddi biçimde engelliyor. Çok sayıda hastanenin hizmet dışı kalması ve iletişim altyapısının çökmesi nedeniyle, birçok ölüm kayıtlara hiç geçmemiş olabilir. Öte yandan araştırmada, Hamas’ın kayıplarını olduğundan az göstermek istemesi ya da ailelerin ölümleri bildirememesi gibi nedenlerle özellikle genç erkeklerin isimlerinin listelerde yer almadığı değerlendiriliyor.

Araştırma ayrıca, işgal sırasında tıbbi yardım alamayan binlerce kişinin yaşamını yitirmiş olabileceğini, bu ölümlerin de büyük ölçüde kayıt dışı kaldığını vurguluyor. İsrail tarafı ise Ocak ayında yaptığı açıklamada, ölenlerin yaklaşık 20.000’inin militan olduğunu iddia etmişti. Ancak İsrail kaynakları tarafından sunulan bu veri, bağımsız bir denetime tabi tutulmuş değil.

Abluka altında yürütülen soykırım ne zaman sona ereceği belirsizliğini korurken, Gazze’deki kayıpların tam olarak tespit edilmesi, mevcut koşullar altında mümkün görünmüyor. Uzmanlar, nihai bir ölü sayısına ulaşmanın ancak çatışmaların tamamen sona ermesi ve tarafsız, bağımsız kurumların sahada veri toplayabilmesiyle mümkün olabileceğini vurguluyor.