ABD Afrika Komutanlığı'nın (AFRICOM) liderliğine aday gösterilen Hava Kuvvetleri Korgeneral Dagvin RM Anderson, 22 Temmuz'da ABD Senatosu’nda verdiği ifadesinde "Çin'in ekonomik etki odaklı yaklaşımını askeri ve bilgi operasyonlarına doğru genişlettiğini" ifade ederek, artan askeri-askeri ilişkileri "rahatsız edici" olarak nitelendirdi.
Atlantik'te Bir Çin Askeri Üssü mü?
Korgeneral Dagvin RM Anderson, Çin'in Afrika'daki liman geliştirme çabalarını vurguladı ve kıtanın Atlantik kıyısında bir Çin askeri tesisinin kurulma ihtimalini gündeme getirdi.
Anderson’un ifadeleri, Çin'in günlük yayını Global Times tarafından "abartı" olarak nitelendirildi. Yayın, ABD ordusunun Çin'in Afrika'daki askeri genişlemesiyle ilgili anlatısının, aslında kendi askeri varlığını meşrulaştırmak için sözde "Çin askeri tehdit teorisi"ni yaratma çabası olduğunu belirtti.
Büyüyen Bir Çin Askeri Işbirliği
Çin'in Afrika'daki güvenlik faaliyetleri son üç yılda belirgin bir şekilde arttı ve ekonomik iş birliğinin ötesine geçerek sürekli askeri ortaklıkları da kapsayacak şekilde genişledi. Ocak 2025'te Dışişleri Bakanı Wang Yi, Namibya, Kongo Cumhuriyeti, Çad ve Nijerya'yı kapsayan diplomatik turunu, 1 milyar yuan (yaklaşık 136 milyon dolar) tutarında askeri yardım sözü vererek tamamladı.
Kıta genelinde 6.000 asker ve 1.000 polis memuru için eğitim sözü verdi, bu da Pekin’in uzun süredir savunduğu “Afrika sorunlarına Afrika çözümleri” söylemini yansıtıyor.
Ziyaret sırasında Çin’in Nijerya’nın bölgesel diplomasisini desteklediği de vurgulandı.
Güney Afrika'nın Deniz Tatbikatından Kalan İzler
Çin’in Afrika’ya askeri olarak odaklanma politikası birkaç yıl öncesinden işaretlerini verdi. Şubat 2023'te Güney Afrika, Çin ve Rusya ile ortak bir deniz tatbikatı olan Mosi II Tatbikatı'na ev sahipliği yaptı. Bu tatbikat aynı zamanda, Rusya-Ukrayna savaşının birinci yıl dönümüne denk geldi.
Güdümlü füze destroyeri Huainan ve fırkateyn Rizhao dahil olmak üzere Çin filosu, KwaZulu-Natal kıyılarında Rus gemileriyle 10 gün boyunca manevralar gerçekleştirdi. Rutin deniz iş birliği olarak lanse edilse de, zamanlama ve katılımcılar, Güney Afrika muhalefet partileri ve sivil toplumundan sert eleştiriler aldı. Muhalifler, Pretoria'yı Moskova'nın saldırganlığını dolaylı olarak onaylamakla suçladı.
ABD yetkilileri ölçülü bir tepki gösterdi. O sırada basın sekreter yardımcısı Sabrina Singh, doğrudan kınamaktan kaçınarak "bunlar egemen devletler" ve tercih ettikleri ortaklarla tatbikat yapma hakkına sahipler dedi.
Ancak Washington'un hayal kırıklığı açıktı. Böylesine sembolik bir yıl dönümünün arifesinde, ABD'nin iki ana stratejik rakibi olan Rusya ve Çin'i ağırlama kararı, Güney Afrika'nın giderek artan bağlantısız duruşunu vurguladı.
Batı Etkisi Çatlıyor, Çin Bağımlılık İnşa Ediyor
Çin’in Afrika’da askeri olarak boy göstermesi Batı'nın Afrika savunmasının etkisinin dayanıklılığı hakkında soruları da gündeme getirdi.
Ortak tatbikatların ötesinde, Çin'in Afrika'daki daha geniş askeri stratejisi, deniz erişiminin istikrarlı bir şekilde genişletilmesini, barışı koruma lojistiğini ve silah ihracatını içeriyor. Her yıl 2.000'den fazla Afrikalı subay Çin kurumlarında eğitiliyor ve kıta genelinde yeni askeri akademiler inşa ediliyor.
Mısır, Tanzanya ve Mozambik ile ortak tatbikatların yanı sıra Batı ve Güney Afrika'da sıkça gerçekleştirilen deniz üsü ziyaretleri, bu yükselen yapının bir parçasını oluşturuyor.
Bazı Afrika liderleri Çin'i eski sömürge güçlerine ve Batı'ya karşı bir denge unsuru olarak görürken, diğerleri artan borçlanma ve askeri bağımlılık konusunda temkinli davranıyor.
Diğer İçerikler
