Çin, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) müzakerelerinde gelişmekte olan ülkelere tanınan özel ve farklılaştırılmış rejimden yararlanmama kararı aldı. Ancak Pekin, resmi olarak “gelişmekte olan ülke” statüsünü koruyacağını açıkladı.
Karar, Başbakan Li Çiang tarafından New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu temasları sırasında duyuruldu. Xinhua haber ajansına konuşan Li, “Sorumluluk sahibi büyük bir gelişmekte olan ülke olarak Çin, DTÖ’deki mevcut ve gelecekteki müzakerelerde yeni bir özel rejim talep etmeyecek” dedi. Li, statü ile ayrıcalıkların bağlantılı olsa da aynı şey olmadığının altını çizdi.
Gelişmekte Olan Ülke Statüsü ve Sağladığı İmtiyazlar
DTÖ kurallarına göre ülkeler, kendi sınıflandırmalarını kendileri belirliyor. Bu statü, ülkelere bazı ayrıcalıklar tanıyor:
Çin, DTÖ’ye 2001’de katıldığında tarımsal sübvansiyonları yerel üretimin yüzde 8,5’i oranında kullanma hakkı elde etmişti.
Pekin: Karar Küresel Ticaret Sistemini Güçlendirecek
Çinli yetkililer, adımın küresel ticaret sistemini güçlendirmek için atıldığını belirtti. Baş müzakereci Li Çıngang, “Çin’in DTÖ ayrıcalıklarından vazgeçmesi, bazı ülkelerin uyguladığı korumacı önlemler karşısında küresel ticareti destekleyecek” ifadelerini kullandı.
DTÖ temsilcisi Li İhun da ülkenin resmi statüsünü koruyacağını söyledi. Devlet Başkanı Şi Cinping de 2023’te yaptığı açıklamada, Çin’in “daima gelişmekte olan ülkeler ailesinin bir üyesi” olacağını belirtmişti.
DTÖ’den Olumlu Tepki
DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, kararı memnuniyetle karşıladı ve “örgüt için bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi. Sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, Çin’in kararının “daha dengeli ve adil bir küresel ticaret sistemi inşa etme arzusunu” yansıttığını kaydetti.
ABD ve AB’nin Eleştirileri
Çin’in bu statüyü kullanması uzun süredir ABD ve Avrupa Birliği tarafından eleştiriliyordu. Washington yönetimi, Pekin’in dünya ekonomisinin yüzde 18,6’sını oluşturduğunu ve ikinci büyük ekonomi olduğunu vurgulayarak Çin’e gelişmiş ülke muamelesi yapılması gerektiğini savunuyordu.
2023’te ABD Temsilciler Meclisi, Çin’in “gelişmekte olan ülke” statüsünü iptal eden bir yasa tasarısını kabul etmişti. Cumhuriyetçi temsilci Young Kim, “ABD gelişmiş ülke kabul ediliyorsa, Çin’e de aynı muamele yapılmalı” açıklamasında bulunmuştu.
Bloomberg’e göre Çin’in bu kararı, ABD’nin 2019’dan bu yana çalışmayan DTÖ Temyiz Organı’nın yeniden faaliyete geçmesi için öne sürdüğü şartlardan biriydi.
Hinrich Foundation kıdemli araştırmacısı Keith Rockwell, adımın Washington ile ilişkilerin düzelmesine katkı sağlayabileceğini söyledi. Ancak eski ABD’li diplomat Wendy Cutler, “Yıllarca gecikmiş bu kararın pratikte büyük bir etkisi olmayacak” değerlendirmesinde bulundu.
Diğer İçerikler
