Birçok tarihçi tarafından 20. yüzyılın ilk soykırımı olarak kabul edilen bu trajik olayın kökeni, 1884 yılında Almanya’nın Namibya’yı resmen sömürgeleştirmesiyle başladı. Sömürgeci güçler, yerel halkın tüm haklarını ellerinden alarak bölgeyi kontrolsüz güç ve zalimlikle yönetmeye başladı. Yerel halkın toprakları zorla alındı, Almanya’dan getirilen çiftçilere tahsis edildi. Böylece Herero ve Nama halkı hem gelir kaynaklarından mahrum bırakıldı hem de sistematik ırkçılığa ve zorla çalıştırılmaya maruz kaldı. Tüm bu adaletsizlikler Berlin’e defalarca şikayet edilmesine rağmen herhangi bir adım atılmadı.
1904 yılında Herero lideri Samuel Maharero önderliğinde başlatılan isyan, zamanla büyüyerek 1905’te Nama lideri Hendrik Witbooi’nin de silahlı mücadeleye katılmasıyla genişledi. Durumun kontrolden çıktığını gören Berlin yönetimi, isyanı bastırmak üzere General Lothar von Trotha’yı görevlendirdi. 1907 yılına gelindiğinde Herero halkının yaklaşık %80’ine tekabül eden 60.000 kişi, Nama halkının ise %50’sine karşılık gelen 10.000 kişi Alman askerleri tarafından katledildi.
Von Trotha’nın yayınladığı emir şu şekildeydi:
“Herero halkı Alman topraklarını hemen terk etmelidir. Yakalanan her Herero erkek vurulacaktır. Kadın ve çocuklar çöle sürülecektir.”
Bu emir doğrultusunda hayatta kalanlar ya çölde aç susuz ölüme terk edildi ya da esir kamplarına gönderildi.
Almanların “Telafisi”
Almanya hükûmeti, uzun yıllar boyunca bu olaylarla ilgili sessiz kaldı ve yaşananları resmî olarak “soykırım” olarak tanımadı. Ancak, soykırımın 100. yılında, dönemin Almanya Kalkınma Bakanı Heidemarie Wieczorek-Zeul, Namibya’da yaptığı konuşmada Almanya'nın ahlaki sorumluluğunu kabul ederek şu ifadeleri kullandı:
“Almanya'nın geçmişte işlediği suçlardan dolayı utanıyoruz.”
2015 yılında Almanya Dışişleri Bakanlığı, olayları ilk kez “soykırım” olarak nitelendirdi. 2021 yılında ise Almanya resmî bir özür metni yayımlayarak şu açıklamada bulundu:
“1904–1908 yıllarında Almanya'nın sömürge döneminde Herero ve Nama halklarına karşı işlediği suçlar soykırımdır.”
Aynı açıklamada Almanya, doğrudan tazminat yerine “kalkınma işbirliği” kapsamında Namibya’ya 30 yıl boyunca toplam 1.1 milyar avro destek sağlanacağını duyurdu.
Unutulan Soykırım Artık Anılıyor
Bu uzun sessizliğin ardından Namibya hükûmeti, Herero ve Nama halkına yapılan bu unutulmuş soykırımı ilk kez resmî olarak tanıyarak bugünü (28 Mayıs) “Soykırımı Anma Günü” ilan etti. Bu adım, sadece tarihî bir adaletin tesisi açısından değil, aynı zamanda sömürgecilik geçmişiyle hesaplaşma yönünde önemli bir sembol olarak değerlendiriliyor.
Diğer İçerikler
