Dünyanın en büyük nadir toprak elementi üreticisi olan Çin, ABD ile süregelen ticaret geriliminin ardından, kritik minerallerin ihracatına yönelik kısıtlamalarını artırdı. Bu adım, savunma sanayisinde ciddi bağımlılığı bulunan ABD’de tedarik zincirinde aksamalara ve maliyet artışlarına neden oldu.
Wall Street Journal’ın (WSJ) haberine göre, Çin’in ihracat kontrolleri 80 binden fazla savunma sistemi bileşenini etkiliyor. Özellikle radar sistemleri, füze güdüm mekanizmaları, gece görüş cihazları ve uydu iletişim sistemlerinde kullanılan nadir toprak elementleri, Amerikan ordusu için hayati önem taşıyor.
Galyum gibi elementler, F-35 savaş uçaklarında kullanılan radar sistemlerinde ve THAAD füze savunma sistemlerinde yer alan yarı iletken çiplerde kritik rol oynuyor. ABD Savunma Bakanlığı’nın verilerine göre, orduda kullanılan silah sistemlerinin 80 binden fazla parçası bu minerallere bağımlı durumda.
Bazı üreticiler, Çin’den gerekli mineralleri temin edemedikleri için siparişleri iki aya kadar ertelemek zorunda kaldı. Massachusetts merkezli Phoenix Tailings’in CEO’su Nicholas Myers, “Büyük savunma şirketleri, Pekin’e bağımlılıklarının ciddiyetinin farkına vardı” açıklamasında bulundu.
Drone üreticileri büyük darbe aldı
Çin’in ihracat kısıtlamaları özellikle drone üreticilerini olumsuz etkiledi. Bir drone parçası üreticisi, WSJ’ye yaptığı açıklamada teslimatları iki ay geciktirmek zorunda kaldığını belirtti. Pek çok küçük şirketin yeterli hammadde stoğuna sahip olmaması krizi derinleştiriyor.
Çin, bu yılın başlarında nadir toprak elementlerinin ihracatını sıkı denetim altına aldı. Temmuz ayında taraflar arasında bazı anlaşmalar sağlanarak ticarette kısmi esneklik tanındı. Ancak savunma sanayisinde kullanılabilecek mineraller hala sıkı kontrole tabi tutuluyor. Çin, ihraç edilecek minerallerin nihai kullanım amacını ayrıntılı olarak talep ederken, savunma sanayisinde kullanılacağı belirlenen ürünlere izin vermiyor. Şirketlerin bir kısmı ise kritik bilgileri Çin ile paylaşmak istemedikleri için ihracat taleplerinden vazgeçiyor.
Fiyatlar 60 kata kadar arttı
WSJ’nin aktardığına göre, bazı nadir toprak elementlerinin fiyatları en az 5 katına çıktı. Jet motorlarında yüksek sıcaklıklara dayanıklı mıknatısların üretiminde kullanılan samaryum elementi için bir şirketin ortalamanın 60 katı fiyat ödediği bildirildi.
ABD Savunma Bakanlığı, savunma şirketlerine 2027 itibarıyla Çin menşeli minerallerle üretilmiş mıknatısları kullanmamaları çağrısında bulundu. Ancak sektör temsilcileri, alternatif kaynakların ekonomik olarak sürdürülebilir olmadığını ve kısa vadede çözüm sağlamadığını belirtiyor.
Mikroelektronikten füze hedefleme sistemlerine kadar birçok alanda Çin’den ithal edilen minerallere bel bağlayan ABD savunma sanayisi, boomerang etkisiyle karşı karşıya kalmış durumda. Pentagon ve Çin Dışişleri Bakanlığı ise WSJ’nin yorum taleplerine yanıt vermedi.
Diğer İçerikler
