BRICS’in Kazan’da düzenlenen son toplantısının ardından, bir sonraki zirve 6–7 Temmuz 2025 tarihlerinde Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde gerçekleştirilecek. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva'nın ev sahipliğinde düzenlenecek zirvede, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Çin Başbakanı Li Qiang, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa gibi liderler hazır bulunacak. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in zirveye doğrudan katılmayacağı, Putin’in çevrimiçi bağlantı kuracağı bildirildi.
Zirve öncesinde en çok tartışılan başlıklardan biri, BRICS ülkeleri arasında doların küresel egemenliğine karşı yürütülen dedolarizasyon girişimleri. Ancak bu süreçte Hindistan’ın tutumu, diğer bazı üyelerden farklılık gösteriyor. Hindistan, dedolarizasyon konusunda temkinli bir çizgi izliyor ve mevcut küresel ekonomik düzende ABD dolarının istikrar sağlayıcı rolünü vurguluyor.
Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, daha önce yaptığı açıklamada, BRICS’in amacı hakkında şu ifadeleri kullanmıştı: “Bizim niyetimiz doların yerine başka bir şey koymak değil; daha adil, çok merkezli bir ekonomik sistemde yer almak.” Benzer şekilde, Hindistan Merkez Bankası Başkanı Shaktikanta Das da, Aralık 2024’te yaptığı açıklamada, Hindistan’ın dedolarizasyona dönük özel bir strateji izlemediğini ve bu tartışmaların medya tarafından büyütüldüğünü ifade etmişti.
Geçmiş yıllarda BRICS içinde Çin ve Rusya'nın öncülüğünde, dolar dışı ödeme sistemlerinin yaygınlaştırılması, özellikle enerji ticaretinde ulusal para birimlerinin kullanımı ve ortak dijital ödeme altyapılarının kurulması yönünde girişimlerde bulunuldu. Çin, “dijital yuan”ı geliştirirken, Rusya da MIR ödeme sistemini devreye soktu. Ancak Hindistan, bu süreçlerde daha ihtiyatlı davranmayı tercih etti.
Özellikle BRICS çatısı altında ortak bir para birimi oluşturulması fikrine Hindistan karşı mesafeli bir tutum sergiliyor. Ticaret Bakanı Piyush Goyal, BRICS para birimiyle ilgili yaptığı değerlendirmede, “Ortak para fikrini desteklemiyoruz; Çin’in baskın olduğu bir sistem Hindistan’ın çıkarlarıyla örtüşmez” ifadelerini kullanarak, Yeni Delhi’nin bu yöndeki girişimlere sıcak bakmadığını ortaya koydu.
Bununla birlikte Hindistan, bazı ülkelerle yaptığı ikili anlaşmalarda yerel para birimlerinin kullanılmasına yeşil ışık yakıyor. Rusya ile ruble-rupi sistemi buna örnek olarak gösterilebilir. Ancak bu tür uygulamalar, küresel dolar sistemine karşı bir meydan okuma değil, ikili ticaretin kolaylaştırılması amacıyla değerlendiriliyor.
2022'de Rusya'nın Ukrayna’ya müdahalesinin ardından Batı'nın uyguladığı sert ekonomik yaptırımlar, BRICS içinde dedolarizasyon söylemini güçlendirmiş olsa da, Hindistan bu söylemi stratejik dengeleri gözeterek kullanıyor. Bu tutum, Hindistan’ın Batı ile ekonomik ilişkilerini koruma isteğiyle birlikte, Çin’in ekonomik liderliğini dengeleme arzusunu da yansıtıyor.
2025 Rio Zirvesi'nde BRICS liderlerinin dolara bağımlılığın azaltılması yönündeki çabaları yeniden gündeme taşıması bekleniyor. Ancak ortak para birimi gibi radikal adımların atılması, Hindistan'ın temkinli yaklaşımı nedeniyle kısa vadede pek olası görünmüyor. Zirvede, ulusal para birimleriyle ticaretin artırılması, dijital ödeme sistemlerinin entegrasyonu ve bölgesel finansal iş birliğinin güçlendirilmesi gibi daha teknik ve esnek başlıkların ön planda olması bekleniyor.
Diğer İçerikler
