ABD Başkanı Donald Trump’ın ev sahipliğinde Beyaz Saray’da düzenlenen barış zirvesinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, iki ülke arasındaki çatışmaları sona erdirmeyi hedefleyen tarihi bir ortak deklarasyona imza attı. Deklarasyon, tarafların çatışmaları durdurmayı, ticari ve diplomatik ilişkileri başlatmayı ve birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı göstermeyi taahhüt etmesini öngörüyor.
Trump: “Azerbaycan’a uygulanan yaptırımları kaldırıyoruz”
Görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında Trump, "Azerbaycan'la Ermenistan arasında barışı sağlamayı başardık. İki ülke de savaşı sonsuza dek bitirmeyi kabul etti" dedi.
ABD Başkanı, Ermenistan ve Azerbaycan'ın çatışmaları durdurmayı, ticari ve diplomatik ilişkileri başlatmayı ve birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı duymayı taahhüt ettiğini belirtti.
Donald Trump, ortak deklarasyonun bölge için önemli bir barış fırsatı olduğunu belirterek, “Savunma alanında Azerbaycan’a uygulanan yaptırımları kaldırıyoruz. Bu, Azerbaycan için çok önemli.” dedi. Trump’ın imzasının, Güney Kafkasya’da barış, refah, güvenlik ve ekonomik işbirlikleriyle dolu bir dönemin açıldığına dair güven verdiği ifade edildi.
Aliyev: “Gerçekten tarihi bir gün”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bugünü “yeni bir tarihin yazıldığı gün” olarak nitelendirdi. “Gerçekten tarihi bir gün, bugün Kafkaslar’da barışı tesis ediyoruz. Bu sadece bizim için değil bölge için muazzam fırsatlar yaratacak.” diyen Aliyev, “Ermenistan ile Azerbaycan’ın uzlaşma cesareti ve sorumluluğu göstereceğine, halkların barışacağına eminim. Çatışma, gerginlik ve kan dökülmesi sayfasını kapatıp çocuklarımız için parlak ve güvenli gelecek sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.
Aliyev, ABD ile stratejik ortaklık sürecini başlattıklarını belirterek bunun tarihi bir kazanım olduğunu söyledi: “Dünyanın en büyük ülkesiyle stratejik ortaklık formatında olmak büyük fırsat ve aynı zamanda çok büyük bir sorumluluk.” Ülkesine 1992’de uygulanan kısıtlamaların kaldırılmasını da memnuniyetle karşıladığını vurgulayan Aliyev, “Bağımsız olduktan 1 yıl sonra getirilen kısıtlamaları 33 yıl sonra kaldırdı.” dedi. Aliyev ayrıca, “Nobel Ödülü’nü Başkan Trump’tan başka kim hak ediyor ki? (Ermenistan ile) Ortak mektupla Nobel Barış Ödülü’ne aday göstereceğiz.” ifadelerini kullandı.
Paşinyan: “İki ülke arasında yeni bir tarihin temeli atıldı”
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, deklarasyonla iki ülke ilişkilerinde önemli bir dönüm noktasına ulaşıldığını belirterek, “İki ülke arasında yeni bir tarihin temeli atıldı.” dedi. Anlaşmanın, onlarca yıllık çatışmayı sona erdirecek yolu açacağını vurgulayan Paşinyan, sürecin altyapı yatırımlarını teşvik edeceğini, bölgesel bağlantıları güçlendireceğini ve “daha barışçıl bir bölge, daha güvenli bir dünya” hedefi sunduğunu ifade etti. Trump’a liderliği için teşekkür eden Paşinyan, “Bugün ulaştığımız bu anlaşma büyük bir kazanımdır.” dedi.
Deklerasyonda öne çıkan konular
Anlaşmanın en kritik maddesi, Azerbaycan’ı doğrudan Nahçıvan’a ve oradan Türkiye’ye bağlayacak Zengezur projesi oldu. Ermenistan’ın Sünik bölgesinden geçecek güzergah, ABD’ye 99 yıllığına kiralanarak “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası (TRIPP)” adıyla geliştirilecek. Proje; demiryolu, enerji hatları ve fiber optik altyapıyı kapsayacak, ABD destekli konsorsiyum tarafından Ermenistan yasalarına tabi şekilde işletilecek.
Taraflar, 1992’de Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ anlaşmazlığını barışçıl yolla çözmek amacıyla AGİT bünyesinde kurulan Minsk Grubu’nun kapatılması için ortak başvuru yapma kararı aldı.
Zirve kapsamında, Azerbaycan ile ABD arasında “Stratejik Ortaklık Şartı” hazırlanması amacıyla Stratejik Çalışma Grubu kurulmasına ilişkin mutabakat zaptı da imzalandı.
Ermenistanın yapması gerekenler var
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Bugün Beyaz Saray’da paraflanan barış anlaşması bölgeye barış getirecektir ama Ermenistan’ın yapması gerekenler var. Ermenistan anayasasında Azerbaycan’a karşı toprak iddiaları nedeniyle bugün barış anlaşması imzalanmadı. Ermenistan anayasası değiştirildiğinde anlaşma istenilen zaman imzalanabilir.” ifadelerini kullandı.
Anlaşma metninin, ABD Başkanı’nın tanıklığında paraflanmasının önemine değinen Aliyev, “Ermenistan tarafı, anayasadan Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarının çıkarılacağını beyan ediyor. Aksi takdirde, bu her şeyden önce ABD’ye saygısızlık olacaktır. Anayasalarını ne zaman değiştirecekleri kendi iç işleridir. Buna karışamayız. Ancak ne kadar erken olursa o kadar iyi olur. Çünkü bence zaman kaybetmeye gerek yok. Madem ki Azerbaycan ve Ermenistan barış anlaşmasını parafladı, resmi şekilde imzalamaları da uzun sürmemeli.” dedi.
Diğer İçerikler
