BRICS üyesi ülkeler, küresel ticaret ve finans sisteminde ABD dolarına olan bağımlılıklarını azaltmak için daha hızlı adımlar atıyor. Bu strateji, Ukrayna savaşı ve Batı tarafından uygulanan yaptırımların ardından ivme kazandı. Yerel para birimleriyle ticaret ve alternatif ödeme sistemlerinin kullanılmasını teşvik ediyor. Rusya ile Çin arasındaki ticaretin 2023'te %80'inden fazlası dolar kullanmadan gerçekleşti.
2024'te kurulan BRICS Köprü Ödeme Sistemi, SWIFT'e rakip olan yerel para birimlerinin sınır ötesi işlemlerde kullanılmasını kolaylaştırıyor. Çin, Rusya ve Hindistan tarafından test edilen sistem, 2025 ortası itibarıyla Güney Afrika ve Mısır tarafından da genişletildi. Bu gelişme, Afrika'nın uzun süredir dolara bağımlılığından kurtulup kurtulamayacağı sorusuna yol açıyor.
Dolar Bağımlılığı Afrika Ekonomisini Zorluyor
Afrika'nın dolar karşısındaki kırılganlığı tarihsel ve temeldir. Kıtanın dış borçlarının %60'ı dolar cinsinden olup Afrika ülkeleri, 2024'te borçlarını ödemek için yaklaşık 70 milyar dolar harcadı. Afrika Kalkınma Bankası'na göre, yüksek ABD faiz oranları ve güçlü dolar, eğitim, sağlık ve kalkınma gibi kritik sektörlerden kaynakların çekilmesine yol açtı.
Dış ticaret dengesizlikleri de dolar bağımlılığından kaynaklanmaktadır. Örneğin Nijerya, petrol ihracatından elde ettiği gelirleri dolarla kazanmasına rağmen ithalatının büyük bir kısmını dolarla gerçekleştirdiğinden, döviz krizi, kur dalgalanması ve enflasyonla sürekli olarak mücadele ediyor.
BRICS ve Parasal Egemenlik Hedefi
Afrika ülkeleri, BRICS'in "dolar dışılaşma" gündemi sayesinde finansal otoritelerini yeniden kazanabilmeyi umuyorlar. BRICS tarafından desteklenen ödeme sistemleri veya yerel para birimleriyle yapılan ticaret, kıtayı dolar kurundaki dalgalanmalardan koruyabilir.
BRICS ülkeleri arasındaki ticaret 2023'te 422 milyar dolara ulaştı. Bu, geçişin gerçek potansiyele sahip olduğunu gösteriyor. Mısır, Çin ile 2024'ün sonunda 2,5 milyar dolarlık bir para takası anlaşması imzaladıktan sonra Çin yuanıyla ithalata başladı. Etiyopya, 10 milyar doları aşan dış ticaret açığı ve dolar sıkıntısı nedeniyle Hindistan ile yerel para birimiyle ticareti gündemine aldı.
BRICS'in mali entegrasyon süreçlerinde Güney Afrika, kıtanın en gelişmiş ekonomisi olarak önemli bir rol oynamaktadır. Ülkenin bankacılık sektörü, BRICS ödeme sistemi üzerinden uluslararası işlemleri denemek için harekete geçti. Çin, Hindistan ve Rusya ile ticaretin bir bölümünü dolar dışı para birimleriyle gerçekleştirmek, Güney Afrika’yı küresel para istikrarsızlığına karşı korumayı amaçlıyor.
Ancak tek başına dolar dışılaşma Afrika'nın ekonomik sorunlarını çözemez. Yerel ekonomilerin güçlendirilmesi ve kamu kurumlarına güvenin yeniden tesis edilmesi, gerçek ekonomik ve finansal bağımsızlığın gerçekleşmesine yol açabilir.
Diğer İçerikler
