Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 31 Afrika ülkesine gerçekleştirdiği 53 ziyaret, Türkiye’nin Afrika’daki etkisini artırırken, kurulan güçlü diplomatik temaslar ve ortak projeler sayesinde Türkiye, kıtanın gözünde sadece bir yatırımcı değil, aynı zamanda güvenilir bir kalkınma ve diplomasi ortağı olarak konumlandı.
Afrika ile Diplomatik Atılım: Büyükelçilik Sayısı 44’e Yükseldi
Türkiye’nin Afrika politikasındaki kararlılığı, diplomatik temsilciliklerdeki artışla da somutlaşıyor. 2002’de sadece 12 olan Afrika’daki Türk büyükelçiliği sayısı 2024 itibarıyla 44’e ulaştı. Aynı dönemde Ankara’daki Afrika büyükelçiliklerinin sayısı da 10’dan 38’e çıktı. Son beş yılda 500’ün üzerinde karşılıklı üst düzey ziyaret gerçekleştirildi.
Türkiye, 1998 Afrika Eylem Planı ile Afrika’ya yönelik ilk sistematik açılım stratejisini uygulamaya koydu. 2005 yılını “Afrika Yılı” ilan eden Türkiye, Afrika Birliği tarafından stratejik ortak ilan edildi. Aynı yıl Afrika Birliği’ne gözlemci üye oldu. Ardından Afrika Birliği ile üç zirve gerçekleştirildi
-2008 İstanbul Zirvesi – Stratejik Ortaklık Deklarasyonu.
-2014 Malabo Zirvesi – Eylem Planı 2015–2019.
-2021 İstanbul Zirvesi – Ortaklık 2022–2026 eylem planı.
Afrika’nın Stratejik Değeri Artıyor
Genç nüfusu, zengin doğal kaynakları ve geniş tüketici pazarıyla Afrika, küresel güçlerin radarında. Dünya altın rezervlerinin %40’ı, kobaltın %60’ı ve önemli miktarda petrol-doğalgaz kaynaklarını barındıran kıta, Birleşmiş Milletler’deki oy gücüyle de jeopolitik önem taşıyor. Türkiye, bu süreçte Çin, ABD, AB, Hindistan ve Körfez ülkeleriyle rekabet ederken çok boyutlu iş birlikleriyle dikkat çekiyor.
Ekonomik ve Ticari İş Birlikleri Güçleniyor
Türkiye’nin Afrika ile ticaret hacmi 2002’de 4,3 milyar dolarken, 2024 sonunda bu rakam 36,6 milyar dolara çıktı. Aynı dönemde Türk yatırımları 67 milyon dolardan 10 milyar dolara yükseldi. Türk müteahhitler kıtada bugüne kadar 97 milyar dolar değerinde 2 bin 31 projeye imza attı. Türk Eximbank da 2023’te Afrika Finans Kuruluşu’na (AFC) dışardan katılan ilk sermayedar oldu.
Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle yaptığı bazı temel anlaşmalar ise şöyle:
Eğitim, Ulaşım ve Kültürde Yoğun İş Birliği
Türk Hava Yolları, Afrika’da 41 ülkede 62 şehre uçuş düzenleyerek ulaşımda güçlü bir köprü oluşturuyor. 2024 itibarıyla 62 bin Afrikalı öğrenci, Türkiye Bursları kapsamında yükseköğrenim görüyor. Türkiye Maarif Vakfı, 27 Afrika ülkesinde 230’dan fazla okulda 25 bin öğrenciye eğitim sunarken; Yunus Emre Enstitüsü 15 ülkede 18 merkezle Türkçe eğitimi ve kültürel faaliyetler yürütüyor. TİKA ise kıtada 22 ofisle kalkınma projeleri gerçekleştiriyor.
Sağlıkta Kalıcı Yatırımlar
Türkiye, Afrika’da sağlık altyapısını güçlendirmek amacıyla kalıcı yatırımlar yaptı. Somali’de Mogadişu Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Sudan’da Nyala Hastanesi ve Nijer-Türkiye Dostluk Hastanesi, bu alandaki örnekler arasında yer alıyor.
Barış ve Arabuluculukta Aktif Rol
Türkiye, Afrika Boynuzu’nda barış ve istikrar için arabuluculuk rolünü sürdürüyor. 2013’ten bu yana Somali ile Somaliland arasındaki görüşmelere katkı sağlayan Türkiye, 2024’te Etiyopya-Somali arasında “Ankara Süreci”ni başlattı. Bu kapsamda 11 Aralık 2024’te Ankara’da taraflar arasında “Ankara Bildirisi” imzalandı.
Diğer İçerikler
