İsrail'de Ultra Ortodoks Yahudilerin (Haredi) askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak yasa tasarısının meclise sunulmaması, hükümeti krizin eşiğine getirdi.
İsrail basınına yansıyan haberlere göre, Haredi Degel HaTorah Partisi, Netanyahu başbakanlığındaki aşırı sağcı hükümetten ve koalisyondan çekildiğini açıkladı. Degel HaTorah ile birlikte “Birleşik Tevrat Yahudiliği” ittifakını oluşturan Agudat Israel Partisi de koalisyondan istifa etti.
Degel HaTorah Partisi'nin hükümetten çekildiği yönündeki açıklaması, partinin dini liderlerinden haham Moshe Hillel Hirsch ile Dov Lando'nun parti yetkililerine bugün gönderdiği mektubun ardından geldi.
Çekilme kararının açıklanmasından önce Haredi partilerin İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein ile görüştüğü ve kendilerine sunulan taslaktan memnun olmadıkları belirtildi.
Degel HaTorah Partisi hahamlarının, parti yetkililerine gönderdiği mektupta, bu akşama kadar yasa tasarısının İsrail Meclisinden geçmemesi halinde "derhal hükümetten çekilme" talimatı verilmişti.
Mektupta, "İsrail yönetimi, Tevrat öğrencileri ve dini okulların öğrencilerine karşı düzenlemeleri yapma yükümlülüklerini yerine getirme konusunda yine başarısız oldu. Bu nedenle de hükümetteki ortaklığı derhal bitirme talimatı veriyorum." ifadeleri kullanılmıştı.
Degel HaTorah Partisi'nin hükümetten çekilmesi devrilmesine yol açmamasına karşın, sorun çözülmezse İsrail hükümetinin gireceği yaz tatilinden sonra düşme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağı belirtiliyor.
Degel HaTorah Partisi'nin ardından Agudat Israel Partisi de koalisyondan istifa ettiğini açıklayan Agudat Israel Partisi üyesi ve Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı Meir Porush, “İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein tarafından hazırlanan yeni askerlik yasa taslağının, Haredi hahamların taleplerini karşılamadığını” belirtti. Porush, hahamların parti üyelerine istifa talimatı verdiğini duyurdu.
İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, sunulan istifalar 48 saat içinde yürürlüğe girecek. Bu sürede Edelstein ile yapılan görüşmelerin devam edeceği bildirildi.
İstifaların resmiyet kazanmasının ardından Netanyahu'nun hükümetindeki milletvekili sayısı 68’den 61’e düşecek. Bu da koalisyonun meclisteki salt çoğunluğunu tam sınırda tutacak. Ancak Haredi cephede kalan tek ortak olan Şas Partisi’nin de önümüzdeki hafta istifa etmesi durumunda Netanyahu hükümeti meclis çoğunluğunu kaybetmiş olacak.
Diğer bir hükümet ortağı Ultra Ortodoks Şas Partisi'nin de aynı görüşleri taşıdığı, fakat henüz bir açıklama yapmadığı bildirildi.
Krizin Temelinde Askerlik Tartışmaları Var
İsrail'de 18 yaşını geçen her vatandaşın zorunlu askerlik hizmetine tabi olması gerekirken, Ultra Ortodoks Yahudiler bu kuraldan muaf tutuluyordu. Ancak 7 Ekim 2023’te başlayan savaşın ardından İsrail ordusunun asker ihtiyacının artması, bu muafiyetin yeniden tartışmaya açılmasına neden oldu.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.
Hükümetin askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten yaklaşık 24 binine askerlik celbi gönderdiği, temmuz itibarıyla 2025-2026 askerlik yılı için "havuz" olarak tanımlanan grubun geri kalanına emir göndereceği kaydedilmişti
Bu kararın ardından Netanyahu hükümeti yaklaşık 24 bin Haredi erkeğe askerlik celbi gönderdiği, Temmuz itibarıyla 2025-2026 askerlik yılı için "havuz" olarak tanımlanan grubun geri kalanına emir göndereceği kaydedilmişti.
Temmuz itibarıyla geri kalan 56 bin kişiye de çağrı yapılması bekleniyor. Ancak söz konusu yasallaştırma yapılmadığı için Haredi partiler hükümeti boykot etmeye başladı.
