Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi, İran’ın nükleer programına ilişkin taraflı tutum sergilediği ve ajansını savaş için diplomatik bir araç haline getirdiği gerekçesiyle sert eleştirilerin hedefi oldu. Grossi’nin hazırladığı ve 12 Haziran’da 35 üyeli UAEA Yönetim Kurulu’nda oylanan karar, İran’ın yükümlülüklerini ihlal ettiği iddiasını taşısa da, sadece 19 ülkenin lehte oy vermesiyle zayıf bir çoğunlukla kabul edildi.
Kararın, İsrail’in İran’a yönelik hava saldırılarıyla aynı gün gerçekleşmesi dikkat çekti. ABD’nin oylama öncesinde yönetim kurulu üyelerine baskı yaptığı ortaya çıkarken, İsrailli yetkililer bu kararı, savaş planlarına meşruiyet kazandıracak bir adım olarak değerlendirdi.
Tartışmalı kararın arkasındaki istihbarat, 2018’de İsrail’in sunduğu ve İran’da geçmişte uranyum zenginleştirildiği iddia edilen gizli tesislere dayanıyor. Grossi yönetimindeki UAEA bu iddialara ilişkin yeniden soruşturma açarken, İran tarafı, İsrail kaynaklı bilgilerin güvenilirliğini sorguladı ve zenginleştirilmiş uranyumun bizzat İsrail veya İran karşıtı gruplar tarafından yerleştirilmiş olabileceğini öne sürdü.
İran, 20 Haziran’da Birleşmiş Milletler’e resmi şikayette bulunarak Grossi’yi tarafsızlığını yitirmekle suçladı. Eleştiriler yalnızca İran’la sınırlı değil. Grossi’nin, nükleer silah sahibi olduğunu beyan etmeyen ve UAEA denetimine tabi olmayan İsrail’i açıkça eleştirmemesi, ajansın güvenilirliğini zedelediği yorumlarını beraberinde getirdi.
Önceki UAEA Genel Direktörü Muhammed el-Baradey’in, benzer baskılar karşısında temkinli ve tarafsız yaklaşımı ile uluslararası saygınlık kazandığı hatırlatılırken, Grossi'nin izlediği çizginin kurumun itibarına zarar verdiği ifade ediliyor. El-Baradey, savaş bahanesi yaratmak için nükleer denetimlerin araçsallaştırılmasına karşı durmuştu. Grossi ise bu eleştirilere rağmen, ajansını İran’a karşı yürütülen savaş hazırlıklarının parçası haline getirdi.
Grossi'nin ismi şimdi BM Genel Sekreterliği için Batı destekli adaylar arasında geçiyor. Ancak uzmanlar, böylesi kritik bir görev için tarafsızlık ve diplomatik bilgelik gerektiğini vurguluyor. Eleştiriler, Grossi’nin bu vasıfları taşıyıp taşımadığına dair ciddi soru işaretleri barındırıyor.
Diğer İçerikler
