Premium Times, “Analysis: 10 things we learnt from Israel Iran war” başlıklı analizinde, 12 günlük İsrail-İran savaşı süresince ortaya çıkan 10 önemli sonucu sıraladı:
1- İsrail, İran'a karşı büyük bir hava üstünlüğüne sahip
Çoğu 30 yıl önce satın alınan eskiyen İran'ın hava filosu ve Rus S-300 savunma sistemleri, İsrail'in F-35, F-15 ve F-16’ları karşısında etkisiz kaldı. İran hava sahasının zayıf savunması, İsrail’in stratejik hedeflerini özgürce vurmasını sağladı.
2- İran'ın yerli balistik füze sistemi etkili
İran, onlarca yıllık yaptırımlarla ve yabancı silahlara ve teknolojiye sınırlı erişimle karşı karşıya kalmasına rağmen güçlü ve etkili bir balistik füze programı inşa etti. Fırlattığı 500–550 füze ve 1.000’den fazla drone, Kudüs, Tel Aviv ve Hayfa dahil olmak üzere İsrail'in birçok yerine ulaştı. Saldırılar nedeniyle birçok askeri ve sivil altyapı hasar gördü. İsrail’in füze savunma sistemlerinin sayısı azaldıkça, İran’ın füzeleri stratejik ve meydan okuyucu bir silah olarak öne çıktı. ABD Savunma İstihbarat Ajansı'na (DIA) göre İran, 3.000'den fazla füze stokuyla Orta Doğu'nun en büyük ve en çeşitli füze cephaneliğine sahip.
3- İsrail'in Demir Kubbesi, Davut'un Sapanı iddia edildiği kadar etkili değil
12 günlük çatışma, Demir Kubbe ve Davut’un Sapanı sistemlerinin daha önce denenmemiş bir şekilde sınırlarını ortaya koyarak bu sistemlerin gizemini de ortadan kaldırdı. İsrail savunma sistemlerinin teorik olarak %80–90 oranında etkili olduğu belirtildi; ancak analizler, savunmanın baskın atak dalgasını durduramadığını gösterdi.
4- ABD'ye güvenilemez
Trump'ın, durumu değerlendirmek ve ABD'nin savaşa dahil olup olmayacağına karar vermek için iki hafta süre vereceğini açıklamasından iki gün sonra ABD, İran'a saldırdı. Bu, ABD’ye diplomatik anlamda güven krizine yol açtı.
5- İsrail/ABD söz konusu olduğunda Avrupa liderleri ikiyüzlü davranıyor
İran nükleer tesislerine saldırı, nükleer tesislere karşı güç kullanımını yasaklayan BM Sözleşmesi, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın düzenlemelerinin açık bir ihlali olmasına rağmen Batılı/Avrupalı liderler, İsrail ve ABD'nin uluslararası hukuku ihlal ederek nükleer tesislere yönelik kasıtlı saldırısını kınamadılar. Hatta Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi Avrupa liderleri saldırıları savundular.
6- İsrail istihbaratı İran'a başarılı bir şekilde sızdı
İsrail'in savaş sırasında üst düzey İranlı generalleri ve nükleer bilim adamlarını öldürmede çok başarılı olmasının nedenlerinden biri de Mossad’ın İran halkı ve devletine başarılı bir şekilde nüfuz etmesiydi. İsrail'in İran içinde kendisine önemli istihbarat sağlayan yüzlerce casusu olduğuna inanılıyor. Öte yandan İsrail, ilk saldırısından hemen önce, İran'ın hava savunmasını zayıflatmak için kullanılan hassas silahları İran'a sokmayı başardı. Uluslararası Af Örgütü'ne göre, son iki haftada 1.000'den fazla İranlı, İsrail'e yardım iddiasıyla gözaltına alındı.
7- İsrail, ABD'nin yardımı olmadan güçlü bir düşmanla uzun bir savaşı sürdüremez
İsrail'in, tüm gelişmiş gözetleme ve füze savunma sistemlerine rağmen hâlâ büyük ölçüde ABD'ye güvendiği iyi biliniyor. Savaş başladıktan birkaç gün sonra, İsrail'in Amerikan yardımı olmadan savaşı sürdüremeyeceği açıkça ortaya çıktı. İsrail ve İsrail lobi grupları ile birçok İsrail yanlısı Amerikalı politikacı, ABD'ye müdahil olması için baskı yaptı. ABD medyası, beklendiği kadar etkili olmamalarına rağmen, İsrail'in füze savunma sistemleri için mühimmatının tükendiğini bile bildirdi.
8- İran'ın Arap komşularıyla yakın dönemdeki yakınlaşması onun lehine oldu
İran’ın son yıllarda Arap komşularıyla kurduğu diplomatik ilişkiler, İran ile Arap komşuları arasındaki yakınlaşma savaş sırasında onun lehine işledi ve İsrail ile yaşanan savaşta meyvesini verdi. Mısır ve BAE gibi İsrail ile yakın ilişkileri bulunan 21 Arap ve İslam ülkesi, ortak bir bildiriyle İsrail'in İran ile savaşı başlatmasını kınadı.
9- Trump'a rağmen ABD'nin Orta Doğu'daki etkisi hâlâ eşsiz
Savaşın başlangıcında tarafsız kalan ABD, İsrail-İran savaşının 11. gününde İran'a askeri müdahalede bulundu. Ateşkese yol açan görüşmeleri yöneten ve ateşkesi sağlayan başlıca güç oldu.
10- Çin ve Rusya İran'ın müttefikleridir, ancak onu gerçekten kurtaramazlar
Çin ve Rusya’nın İran ile güçlü ekonomik ve stratejik bağları olmasına rağmen, son çatışma, desteklerinin açık sınırları olduğunu gösterdi. Hiçbiri, Tahran'ı ABD veya İsrail ile tam kapsamlı bir çatışmada koruyabilecek türde bir destek vermeye yanaşmadı. Hem Rusya hem Çin, İsrail saldırısını kınamayı ve kendisini potansiyel bir arabulucu olarak konumlandırmayı tercih etti.
