Foreign Affairs’te yayımlanan “Yeni Hamas Ayaklanması” başlıklı yazısında Leila Seurat, Hamas’ın belgede herhangi bir değişiklik talep etmeden ateşkesi birkaç saat içinde kabul etmesini, birçok gözlemcinin yorumunun aksine, Hamas'ın zayıflığının, hatta çaresizliğinin işareti olarak değil yeni bir stratejiye geçiş olabileceği bakışıyla yorumladı.
Yazarın, çatışma içindeki Hamas’ın İsrail'i kazanılması mümkün olmayan bir savaşa sürüklediği yorumunu, yaklaşık iki yıldır devam eden savaşının değişik safhalarına dikkat çekerek temellendirdiği görülüyor.
Hamas'ın ayakta kalmasını sağlayan en önemli faktör tünel ağları oldu
Seurat’a göre Hamas'ın ayakta kalmasını sağlayan en önemli faktör tünel ağları olmuştur. İsrail güçleri, aylarca süren yoğun bombardıman ve ileri teknolojiler kullanmasına rağmen, bu yeraltı şehrinin önemli kısımlarını yok etmeyi başaramadı, Hamas kadrolarını tamamen imha edemedi.
Nitekim, İsrail kaynakları 2024 yazında, Aksa Tufanı’dan beri Hamas ordusunun "liderliğinin yarısı" da dahil olmak üzere yaklaşık 17.000 Hamas militanının öldürüldüğünü iddia etmesine rağmen yeni ortaya çıkarılan gizli bir veri tabanına göre, Mayıs 2025 itibarıyla İsrail istihbarat yetkilileri, Hamas ve İslami Cihat'tan sadece 8.900 ismi geçen savaşçının öldürüldüğünü değerlendirdi. ABD istihbarat yetkilileri Ocak ayında Hamas'ın savaşın başladığından beri 15.000'e kadar ek savaşçı eklemiş olabileceği sonucuna vardı. İsrail veri tabanına göre Mayıs 2025 itibarıyla öldürüldüğüne inanılan 53.000'in yüzde 80'inden fazlasının sivil olması sayıyı doğruluyor.
Hamas tünellerini yok edemeyen İsrail, Gazze’de toprak üstündeki her şeyi yok etmeye girişti
İsrail'in Hamas'ın tünellerini yok edememesi, Gazze'de yer üstündeki her şeyi yok etme çabalarını giderek daha da yoğunlaştırdı. Ekim 2023 gibi erken bir tarihte İsrail, halkı Hamas'a karşı kışkırtmak ve teslim olmaya zorlamak amacıyla yerinden edilmiş kişilerin kamplarını, okulları ve hastaneleri hedef almaya başladı ancak başarılı olamadı.
Yazar, Hükümetin Hamas'a karşı beyan ettiği hedeflere ulaşmadaki başarısızlığı devam edince, Lübnan, Suriye ve Yemen'deki saldırılarını artırarak, İran'a savaş açarak Gazze'deki gerçek durumu gözden kaçırdığına dikkat çekiyor. Ancak, İsrail hükümetinin aktarmaya çalıştığı çatışma imajı ile sahadaki gerçeklik arasında giderek artan bir uçurum ortaya çıkıyor.
İsrail, Mart ayından itibaren Gazzelilerle Hamas’ı karşı karşıya getirecek strateji değişikliğine gitti
İsrail, Mart 2025'te ateşkesi bozduktan sonra, Gazze halkına baskıyı artırarak, yok edemediği Hamas ile Filistinlileri karşı karşıya getirecek strateji değişikliğine gitti. Başlangıçta hava bombardımanlarına odaklandı ve kara harekâtlarını kesinlikle sınırlı tuttu. Kent merkezlerinde çatışma olmaması Hamas'ın inisiyatif almasını engelledi ve onu çoğu zaman Filistinlilere yönelik katliamlara pasif bir seyirci olarak bıraktı. Bu arada, İsrail güçleri Gazze Şeridi'nin büyük bir bölümünü yeniden işgal etti. İsrail'in Mart ayında tüm yardımları kesmesiyle birleşen yeni saldırı, Gazze'deki çileyi büyük ölçüde artırdı, açlık ve kıtlıkla boğuşan Gazze halkı Hamas'a karşı alenen protesto gösterileri düzenlemeye başladı. İsrail, Mayıs ayı sonlarından itibaren Gazze İnsani Yardım Vakfı'nı kurarak yardım dağıtımını fiilen kontrol altına aldı. Bu vakıf, yüzlerce Gazzelinin İsrail güçleri tarafından insani yardım dağıtım noktalarında öldürülmesine yol açtı.
İsrail, Gazzeliler içerisinde bir Hamas muhalefeti yaratmaya çalıştı. Hamas'a muhalefet, Ramallah'taki Filistin Yönetimi'ni elinde bulunduran El Fetih tarafından da teşvik edildi. İsrail, Ekim 2023'te Hamas hapishanesinden kaçan ve El Fetih ile bağlantıları olan güçlü bir adam ve uyuşturucu kaçakçısı olan Yaser Ebu Şebab'ın kontrolündeki Refah'taki bir Hamas karşıtı milis grubunu destekleyip silahlandırmak da dahil olmak üzere, toplumsal yapıyı parçalamak için kendi stratejisini geliştirdi. Ebu Şebab milislerine yardım konvoylarını yağmalatarak Gazzelileri Hamas'ın yiyeceklerini çaldığına inandırmak ve kaos yaratmak hedeflenmişti. İsrail aynı zamanda, Gazze'de yaşanacak "ertesi gün"e hazırlık olarak, kendi adamlarını bölgede kontrol ve güç pozisyonuna getirebileceğini hesaplıyordu.
Ancak bu böl-yönet yaklaşımı, sivillere yönelik amansız saldırılarla birleşince, İsrail'i artık bir imha savaşı yürüten bir güç olarak algılayan sıradan Gazzeliler arasında da direnişi derinleştirdi. Güney Gazze'de Ebu Şebab milisleri yaygın olarak nefretle karşılandı. Sosyal medya da dahil olmak üzere, daha önce hiçbir eğitim almamış giderek artan sayıda genç Filistinlinin El Kassam Tugayları'na katılarak gerilla eylemleri gerçekleştirdiğine dair işaretler var.
Yoğun bombardımanlar ve neredeyse tüm Gazze Şeridi'nin topraklarının bölünmesi, giderek daha özerk hareket eden savaşçı grupları arasındaki koordinasyonu zayıflatsa da, eylem kapasitelerini ortadan kaldırmadı. Önemli sayıda üst düzey liderin kaybı, Hamas’ın savaşma kapasitesi üzerinde gözle görülür bir etki yaratmadı.
Hamas liderlerinden Halid Meşal’in on binlerce kayba rağmen Gazze’nin devam eden savaşını, bağımsızlığına ancak bir milyondan fazla sivilin ölümünden sonra ulaşan Cezayir'e benzetmesi direnişin motivasyonunu göstermektedir.
Gazze'deki Hamas güçleri stratejilerini değiştirmeye başladı
Gazze'deki artan yıkıma rağmen Hamas savaşçıları güçlerini sürdürdüler. 2025 baharından bu yana, 20 Ağustos'ta bir İsrail üssüne düzenlenen büyük çaplı saldırı ve Haziran ve Temmuz aylarında çok sayıda İsrail askerinin öldürüldüğü diğer operasyonlar da dahil olmak üzere, Gazze şeridindeki İsrail güçlerine yönelik saldırılarını artırdılar. Aynı zamanda, Gazze'deki diğer silahlı gruplarla koordinasyonlarını artırdılar ve halkın yaygın açlık içinde olduğu bir dönemde bile saflarını güçlendirdiler.
Aslında bu operasyonlar, İsrail'in genişleyen savaş hedeflerini kendi lehine çevirmeye çalışan Hamas'ın taktiksel bir yeniden değerlendirmesinin parçasıdır. İsrail'in ezici bir şekilde daha güçlü askeri kaynaklarına rağmen Hamas, asimetrik savaş potansiyelinden ve savaşçılarının eşsiz kararlılığından yararlanmıştır. İsrail askerleri kentsel alanlardaki kara saldırılarını sınırlamaya başladığında, Hamas savaşçıları onları "tampon bölgelerde" aramaya ve hedef almaya başlamıştır. İsrailli yetkililerin de kabul ettiği gibi, Hamas, İsrail güçlerinin daha önce "temizlediği" bölgelerde güçlerini yeniden yapılandırıp yeniden inşa edebilmiştir.
Gazze’nin yeniden işgal emri verilirken İsrail Ordusunun korkusu
Şimdi, İsrail hükümeti Gazze Şehri'nin büyük bir bölümünü ele geçirip kontrol altına almaya çalışırken, İsrail güçleri Hamas'ın ezbere bildiği bir alanda kentsel gerilla savaşıyla mücadele etmek zorundadır. Bu taktikler, Hamas'ın hâlâ önemli bir ağa sahip olduğuna inanılan ve İsrail güçlerinin şimdiye kadar büyük çaplı saldırılardan çoğunlukla kaçındığı Gazze Şehri'nin labirent gibi harabelerinde özellikle etkili olabilir.
Hamas'ın son pusuları, İsrailli askeri yetkililer arasında daha fazla askerin esir alınabileceği yönündeki endişelerin artmasına neden oldu.
Kassam Tugayları'nın çekirdek üyelerinin görüşüne göre, Netanyahu'yu yeni bir ateşkesi kabul etmeye ve ablukayı sona erdirmeye zorlayacak olan tek şey İsrail birliklerine yönelik saldırıların devam etmesidir. Onlara göre, İsrail'in Kasım ve Aralık 2024'te Refah ve Cebeliye'de yaşadığı önemli gerilemeler ve Ocak 2025'te Beyt Lahiye ve Beyt Hanun'da birkaç askerin ölümüne yol açan bıçaklı saldırılar da dahil olmak üzere Hamas'ın askeri baskısı, Netanyahu'yu nihayet Ocak ayı ortasında ABD destekli ateşkesi imzalamaya yöneltmişti. Kassam Tugayları, büyük çaplı operasyonlara devam ederek, kendi ordusu da dahil olmak üzere Netanyahu üzerindeki baskıyı artırmayı umuyor.
Yaklaşık iki yıllık savaşın ardından, Hamas'ın güçlü ve zayıf yönleri İsrail'inkinin neredeyse tam tersi. İsrail olağanüstü askeri kaynaklara sahip olmasına rağmen, Gazze işgali için ihtiyaç duyduğu on binlerce ek askeri bulmakta zorlanırken, Hamas büyük kayıplara rağmen yeni savaşçılar toplamaya devam ediyor. Bu arada, Hamas operasyonlarını genişletirken, İsrail de sahada daha fazla asker kaybediyor. Ayrıca, yedek askerleri göreve getirmekte giderek daha fazla zorluk çekiyor.
Diğer İçerikler
