İsviçre ile Amerika Birleşik Devletleri arasında 19 Eylül 2022 tarihinde 36 adet F-35A savaş uçağının alımına ilişkin imzalanan anlaşma, ek ödeme talebi nedeniyle tartışma konusu haline geldi. ABD tarafı, artan enerji ve hammadde maliyetleri ile enflasyonu gerekçe göstererek sözleşme bedeline ilave ödeme talep etti.
İsviçre Parlamentosu bu ek ödemeyi kabul etse de, kamuoyunda ve siyasi çevrelerde karara yönelik eleştiriler sürüyor. İsviçre Savunma Bakanlığı’na bağlı silahlanma kurumu Armasuisse yaptığı açıklamada, “Sözleşme sözleşmedir. F-35A savaş uçağı tedariki ile birlikte, net bir sabit fiyata rağmen aniden farklı bir gerçeklikle karşı karşıya kaldık” ifadelerini kullandı.
İsviçre Halk Partisi, ABD’nin ek ödeme talebini “fiyasko” ve “utanç verici” olarak nitelendirirken, Yeşil Liberal Parti milletvekili Corina Gredig, Federal Konsey’i ABD’nin baskısına boyun eğmemeye çağırdı.
F-35A'nın tercih edilmesi, Fransız Rafale jetlerinin İsviçre Hava Kuvvetleri pilotları tarafından önerildiği yönündeki iddialar nedeniyle daha önce de kamuoyunda tartışma yaratmıştı. Medyada çıkan haberlerde, ihale sürecinin adil olup olmadığı sorgulanmıştı.
İsviçre Savunma Bakanlığı, ABD ile yürütülen diplomatik temasların sürdüğünü bildirirken, sorunun çözülememesi durumunda satın alma işleminin tamamen iptal edilebileceği uyarısında bulundu.
Hindistan’da alay konusu olan İngiliz F-35B savaş uçağı
Öte yandan, Kraliyet Deniz Kuvvetleri’ne bağlı Prens Wales gemisinden havalanan bir F-35B tipi savaş uçağı, talim dönüşünde teknik sorun yaşamış ve Hindistan’ın Kerala eyaletindeki Thiruvananthapuram Havalimanı’na acil iniş yapmak zorunda kalmıştı. Uçağın bir haftayı aşkın süredir burada bulunduğu bildirildi.
İngiltere Silahlı Kuvvetler Bakanı Luke Pollard, Muhafazakâr Parti milletvekili Ben Obese-Jecty’nin konuya ilişkin sorusuna verdiği yanıtta, “F-35B uçuş görevindeyken Prens Wales’e geri dönemediğinde birinci sınıf destek sağlayan Hintli dostlarımızla çalışmaya devam ediyoruz. Jetin güvenliğinin emin ellerde olduğundan şüphem yok çünkü Kraliyet Hava Kuvvetleri mürettebatı her an jetin yanındadır” dedi.
İki hafta önce Hindistan'a acil iniş yapan F-35B orada sahipsiz kaldı. İngiliz Hava Kuvvetleri'ne ait uçağın tamiri için ne Londra ne de Washington'dan hiç kimse gelmedi. 110 milyon dolarlık uçak, üretici Lockheed Martin şirketi tarafından da kaderine terk edilmiş görünüyor.
Hindistan medyasında, "Üretici Amerika bile bu sorunu hızlı bir şekilde düzeltemiyorsa Hindistan, sorunlarla dolu bu jet için neden milyarlarca doları riske atıyor?" sorusu soruluyor.
