Irak genel seçimlerinde oy verme işlemi başladı. Ülkede yaklaşık 21 milyon seçmen, Irak Meclisi’nin üyelerini belirlemek için bugün sandık başına gitti. Seçimlerde, 329 sandalyeli meclis için 7 bin 744 aday yarışıyor. Yüksek Seçim Komiserliği, sonuçların sandıkların kapanmasından 24 saat sonra açıklanacağını duyurdu.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’deki Rotana Otel’de kurulan sandıkta oyunu kullandı. Barzani, seçim öncesi yayımladığı mesajında anayasanın uygulanması ve federal yapının pekiştirilmesi için halkı sandığa gitmeye çağırmıştı.
Erbil, Duhok ve Süleymaniye seçim bölgelerinde toplam 2 milyon 844 bin 51 seçmen bulunuyor. IKBY’nin Irak Meclisi’nde 46 sandalyesi bulunurken, bunların 15’i Erbil, 18’i Süleymaniye, 11’i Duhok ve 2’si kota temsilcilerine ait. Erbil’de 9 parti ve 6 bireysel liste, Süleymaniye ve Halepçe’de 9 parti ve 4 bireysel liste, Duhok’ta ise 59 aday yarışıyor. Oy verme işlemi saat 18.00’de sona erecek.
Seçimlerden sonra ne olacak?
Seçim sonuçlarının ardından Irak Yüksek Mahkemesi’nin onayı beklenecek. Ülkede 2005’ten bu yana uygulanan güç paylaşımı sistemine göre cumhurbaşkanlığı sembolik bir makam olarak Kürtlere, başbakanlık Şiilere, parlamento başkanlığı ise Sünnilere veriliyor.
Parlamento, kesin sonuçların açıklanmasından 15 gün sonra toplanarak ilk oturumunda yeni başkanını seçecek. Ardından 30 gün içinde üçte iki çoğunlukla cumhurbaşkanı belirlenmesi gerekiyor. Ancak Irak’ta siyasi uzlaşı genellikle uzun sürdüğü için bu süreç aylarca devam edebiliyor.
2021 seçimlerinde Mukteda es-Sadr’ın liderliğindeki Şii blok en fazla sandalyeyi kazanmış, ancak sonuçların İran yanlısı gruplar tarafından eleştirilmesi üzerine meclis yaklaşık üç ay sonra toplanabilmişti. Uzun süren siyasi krizin ardından Ekim 2022’de Abduljatif Raşid cumhurbaşkanı seçilmiş ve Muhammed Şiya es-Sudani hükümeti kurmakla görevlendirilmişti.
Cumhurbaşkanı seçildikten sonraki 15 gün içinde yeni başbakanı atamak zorunda. Başbakan, parlamentodaki en büyük bloğun adayı oluyor ve hükümeti kurmak için 30 gün süresi bulunuyor. Mutlak çoğunluk sağlanamazsa, partiler koalisyon kurarak başbakanı belirliyor.
Bölgesel koşullar süreci nasıl etkileyecek?
Yeni hükümetin, selefi gibi, İran ve ABD arasında hassas bir denge kurması gerekecek. İran uzun süredir Irak siyasetinde etkili bir aktör. Şii partiler ve silahlı gruplar aracılığıyla ülkede nüfuzunu sürdüren Tahran, son yıllarda bölgesel alanda kayıplar yaşasa da Irak’taki kazanımlarını korumaya çalışıyor.
Washington, Irak’tan İran’a bağlı silahlı grupları silahsızlandırmasını, bağlantılı kuruluşlara yaptırım uygulamasını ve İran’ın yaptırımlardan kaçınma yollarını sınırlamasını istiyor. Bu stratejinin yeni dönemde de devam etmesi bekleniyor.
Diğer İçerikler
