Birleşmiş Milletler (BM) İşgal Altındaki Filistin Toprakları Hakkında Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, İsrail’in Gazze’de soykırım yaptığını açıkladı. BM İnsan Hakları Konseyi’nin 60. oturumunda sunulan raporda, İsrail’in saldırıları altındaki Gazze ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki son durum değerlendirildi. Komisyon, tüm ülkeleri soykırımı durdurma yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı.
Soykırım Suçunun Unsurları
Raporda, İsrailli yetkililer ve güvenlik güçlerinin, 1948 Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nde tanımlanan 5 soykırım eyleminden 4’ünü işlediği belirtildi. Bunlar; öldürme, ağır bedensel veya zihinsel zarar verme, Filistinlilerin tamamen veya kısmen yok edilmesine yol açacak şekilde yaşam koşullarını kötüleştirme ve doğumların engellenmesi amacıyla uygulanan tedbirler olarak sıralandı.
Komisyon, İsrailli yetkililerin söylem ve eylemlerinin, Gazze’deki Filistinlileri grup olarak tamamen veya kısmen yok etme niyeti taşıdığını vurguladı.
İsrailli Liderler Bilinçli Şekilde Soykırımı Sürdürüyor
Rapor, İsrail devletinin soykırımın önlenmesinde başarısız olduğunu, soykırımı işlediğini ve failleri cezalandırmadığını kaydetti. Ayrıca, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Başbakan Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın soykırımı kışkırttıkları, buna rağmen İsrailli yetkililerin harekete geçmediği belirtildi.
Uluslararası Topluma Çağrı
BM üyesi ülkelere, İsrail’e silah ve teçhizat transferlerini durdurma, kendi topraklarındaki kişi ve şirketlerin soykırıma doğrudan veya dolaylı destek vermesini engelleme çağrısı yapıldı. Ayrıca, soykırıma karışan kişi ve şirketler hakkında yasal işlemler başlatılması tavsiye edildi.
Raporda, İsrail’in açlık politikasına son vermesi, ablukayı kaldırması ve insani yardımın engelsiz erişimini kolaylaştırması istendi. BM personeli ile uluslararası yardım kuruluşlarının erişiminin engellenmemesi gerektiği de vurgulandı. İsrail’e, ABD-İsrail güdümlü “Gazze İnsani Yardım Vakfı”nın faaliyetlerini acilen sonlandırması çağrısı da yapıldı.
Navi Pillay’ın: “İsrail Filistinlileri Yok Etmek İstiyor”
Komisyon Başkanı Navi Pillay, İsrail’in Gazze’deki soykırımdan sorumlu olduğunu ve Filistinlileri yok etme niyetinin açık olduğunu belirtti. Pillay, bu suçların en üst düzey İsrailli yetkililerin sorumluluğunda işlendiğini, İsrail’in ise failleri yargılamayarak sorumluluklarını yerine getirmediğini ifade etti.
“Uluslararası toplum, İsrail’in Gazze’de Filistin halkına karşı başlattığı soykırım kampanyasına sessiz kalamaz. Soykırımın açık işaretleri ortaya çıktığında harekete geçilmemesi suç ortaklığı anlamına gelir.” diyen Pillay, tüm devletlerin soykırımı durdurmak için mevcut tüm araçları kullanmakla yükümlü olduğunu vurguladı.
“Soykırıma Sessizlik Suç Ortaklığıdır”
Bu konuda harekete geçilmemesinin her gün daha fazla can kaybına neden olacağını ve uluslararası toplumun güvenilirliğini zedeleyeceğini belirten Pillay, "Tüm devletler, Gazze'deki soykırımı durdurmak için makul ölçüde ellerinde bulunan tüm araçları kullanma konusunda yasal bir yükümlülük altında." ifadelerine yer verdi.
Pillay, İsrail'in, Uluslararası Adalet Divanının (UAD) geçici tedbir kararlarının yanı sıra BM üyesi ülkeler, BM kuruluşları, insan hakları örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarının uyarılarını açıkça görmezden gelerek Gazze'deki Filistinlilere yönelik yıkım stratejisini sürdürdüğünü vurguladı.
BM Filistin Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu
Kuruluş ve Amaç
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi tarafından 27 Mayıs 2021 tarihinde kurulan Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu (resmi adıyla Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem, and Israel), işgal altındaki Filistin toprakları (Gazze Şeridi, Batı Şeria ve Doğu Kudüs) ile İsrail’deki insan hakları ihlallerini soruşturmak amacıyla oluşturulmuş kalıcı bir mekanizmadır. Komisyon, 13 Nisan 2021’den itibaren tüm tarafların (İsrail, Filistinli gruplar ve diğer aktörler) uluslararası insan hakları ve insancıl hukuk ihlallerini incelemekle görevlendirilmiştir. Kuruluş kararı, Pakistan ve Filistin’in sunduğu tasarının BM İnsan Hakları Konseyi’nde kabul edilmesiyle alınmış ve komisyonun İsrail işgali sona erene kadar görevini sürdüreceği belirtilmiştir.
Komisyonun Yapısı ve Liderliği
Komisyonun başkanlığını, eski BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yargıcı ve Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi yargıcı olan Navi Pillay yürütmektedir. Görev süresi süresiz olarak tanımlanan komisyon, düzenli aralıklarla hazırladığı raporlarını BM İnsan Hakları Konseyi ve BM Genel Kurulu’na sunmaktadır. Temel amacı insan hakları ihlallerini belgelemek, sorumluları tespit etmek ve uluslararası topluma önerilerde bulunmaktır. Bununla birlikte, İsrail’in erişim kısıtlamaları nedeniyle çalışmalarında ciddi zorluklarla karşılaşmaktadır.
Raporlar ve Bulgular
Komisyon, kuruluşundan bu yana İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki eylemlerini sistematik olarak incelemiş ve çok sayıda rapor yayımlamıştır. 2022 yılında BM Genel Kurulu’na sunulan raporda, İsrail’in bu topraklardaki varlığı uluslararası hukuka aykırı ilan edilmiş, devletlerin ve uluslararası kuruluşların bu yasa dışı durumu tanımama ve işgali sonlandırma yükümlülüğü vurgulanmıştır.
Haziran 2025’te yayımlanan raporda ise İsrail’in Gazze başta olmak üzere okulları, dini yapıları ve kültürel miras alanlarını hedef aldığı belirtilmiş, bu eylemler savaş suçu ve insanlığa karşı suç kapsamında değerlendirilmiştir. Raporda, Gazze’de eğitim sisteminin yok edildiği, dini ve kültürel alanların yarısından fazlasının tahrip edildiği tespit edilmiş ve İsrail’in Filistinlilerin yaşamını yok etme kampanyası yürüttüğüne dair kanıtlar sunulmuştur.
En kapsamlı rapor ise 16 Eylül 2025’te yayımlanmıştır. Bu raporda, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de soykırım gerçekleştirdiği sonucuna varılmıştır. Komisyon, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nde tanımlanan beş eylemden dördünü işlediğini, üst düzey İsrailli liderlerin soykırımı kışkırttığını ve bu süreçte yaklaşık 65.000 Filistinlinin, çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere, hayatını kaybettiğini kaydetmiştir. Komisyon, tüm ülkeleri soykırımı durdurma yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırmıştır.
Diğer Önemli Çalışmalar
Komisyon ayrıca, İsrail’in yanı sıra işgali tanıyan veya destekleyen devletlerin de uluslararası hukuka aykırı davrandığını vurgulamaktadır. Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) geçici tedbir kararlarının uygulanmasının zorunlu olduğu hatırlatılmaktadır. Bunun yanında, özel vakalar da inceleme konusu yapılmaktadır. Örneğin, Türk vatandaşı Ayşenur Ezgi Eygi’nin 2022’de Nablus’ta İsrail askerleri tarafından öldürülmesi olayı araştırılmış, deliller Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iletilmiş ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan alınan bilgiler rapora dahil edilmiştir.
BM Filistin Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, BM’nin Suriye ve diğer çatışma bölgelerinde kurduğu soruşturma mekanizmalarına benzemektedir, ancak tamamen Filistin odaklı çalışmaktadır. Raporları, İsrail’in işgal ve saldırılarının uluslararası hukuka aykırılığını belgelemekte ve Filistin halkının haklarını savunmak amacıyla uluslararası topluma sunulmaktadır.
Diğer İçerikler
