710 Bin Yıl Sonra Yeniden Hareketlendi: İran’daki Taftan Yanardağı Uyandı

İran’ın güneydoğusunda yer alan 3 bin 940 metre yüksekliğindeki Taftan Yanardağı’nda yeni hareketlilik tespit edildi. Geophysical Research Letters dergisinde 7 Ekim’de yayımlanan araştırmaya göre, volkanın zirvesine yakın bir bölgedeki zemin Temmuz 2023 ile Mayıs 2024 arasında yaklaşık 9 santimetre yükseldi.

Bilim insanları, bu hareketin yüzey altındaki gaz basıncının arttığını gösterdiğini ifade ediyor. Araştırmayı yürüten İspanya Ulusal Araştırma Konseyi’ne (CSIC) bağlı Doğal Ürünler ve Agrobiyoloji Enstitüsü’nden (IPNA) volkanolog Dr. Pablo González, elde edilen verilerin Taftan’ın artık “sönmüş” değil, “uyuyan” bir yanardağ olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.

Dr. González, yakın zamanda bir patlama beklenmediğini vurgulasa da, “Volkanın yüzey altındaki bu basıncı bir şekilde salması gerekecek. Bu, sessiz bir şekilde de olabilir, şiddetli bir patlamayla da” ifadelerini kullandı.

Araştırma ekibi, Avrupa Uzay Ajansı’nın Sentinel-1 uydusundan alınan verilerle hareketliliği tespit etti. 2020’de herhangi bir faaliyete rastlanmazken, 2023’te bölgeden gelen sosyal medya paylaşımları volkan çevresinde gaz sızıntılarını ortaya koydu. Bu gazların kokusunun 50 kilometre uzaklıktan bile hissedildiği bildirildi.

Hesaplamalar, yükselmenin kaynağının yüzeyin 490 ila 630 metre altında olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, bu hareketliliğin yakın depremler veya yağışlarla açıklanamayacağını, muhtemel nedenin ise hidrotermal sistemdeki gaz basıncı artışı ya da az miktarda magmanın yüzeye doğru hareketi olduğunu belirtiyor.

Dr. González, araştırmanın amacının paniğe neden olmak değil, yetkilileri olası riskler konusunda uyarmak olduğunu vurguladı: “Bu çalışma, İran’daki yerel yetkililere volkanın düzenli olarak izlenmesi gerektiğini hatırlatmak için yapıldı.”

Taftan Yanardağı, İran-Pakistan sınırında, Arap levhasının Avrasya levhasının altına dalmasıyla oluşmuş dağlık bir bölgede yer alıyor. Bölgedeki güvenlik riskleri nedeniyle erişimin zor olması, bilim insanlarının saha çalışmalarını kısıtlıyor. Buna rağmen araştırmacılar, bir sonraki aşamada gaz ölçümü yapan ekiplerle iş birliği yaparak volkanın basınç değişimlerini yakından izlemeyi planlıyor.