“Küresel Su Kaynaklarının Durumu” başlıklı rapor, aşırı kuraklık ve şiddetli yağışların ekonomi ve toplumlar üzerindeki zincirleme etkilerine dikkat çekiyor.
2024 yılında dünyadaki nehir havzalarının yalnızca üçte biri “normal” seviyelerdeydi. Geri kalan kısımlar ise ya normalin altında ya da üstünde su seviyelerine sahipti. Bu durum, son altı yıldır devam eden belirgin dengesizliği gözler önüne seriyor.
2024 ayrıca üst üste üçüncü kez küresel ölçekte buzulların eridiği yıl oldu. Küçük buzul bölgeleri “zirve su” noktasına ulaştı ya da yaklaşarak artık yıllık su üretiminin azalma sürecine girdi.
Kıtalar Arası Dengesizlik
Amazon Havzası ve Güney Amerika’nın diğer bölgeleri ile Güney Afrika’da şiddetli kuraklık yaşandı. Buna karşılık Afrika’nın orta, batı ve doğu bölgeleri, Asya’nın bazı kısımları ve Orta Avrupa’da normalin üzerinde yağış kaydedildi.
Afrika’nın tropikal bölgesinde aşırı yağışlar yaklaşık 2.500 kişinin ölümüne ve 4 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı. Avrupa’da 2013’ten bu yana en kapsamlı sel felaketleri yaşandı. Asya ve Pasifik bölgesinde rekor kıran yağışlar ve tayfunlar binden fazla kişinin ölümüne neden oldu. Brezilya’da ise aynı anda hem güneyde sel felaketi (183 can kaybı) hem de Amazon’daki kuraklığın devam etmesi sonucu ülke topraklarının yüzde 59’u olumsuz etkilendi.
“Su Kaynakları Artan Baskı Altında”
WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, raporun tanıtımında şu ifadeleri kullandı:
“Su, toplumlarımızı ayakta tutar, ekonomilerimizi besler ve ekosistemlerimizin temelini oluşturur. Ancak dünyanın su kaynakları giderek artan bir baskı altında. Aynı zamanda daha aşırı suyla ilgili tehlikeler, yaşamlar ve geçim kaynakları üzerinde büyüyen bir etkiye sahip.”
Saulo, güvenilir ve bilim temelli bilginin önemine dikkat çekerek, “Ölçmediğimizi yönetemeyiz. Bu rapor, küresel ölçekte doğru bilgiye ulaşmamıza katkı sağlıyor” dedi.
Buzullar ve Yeraltı Suları Alarm Veriyor
2024 yılında küresel buzullar yaklaşık 450 milyar ton buz kaybına uğradı. Bu miktar, 7 kilometre yüksekliğinde ve aynı genişlikte dev bir buz kütlesine ya da 180 milyon olimpik havuzu dolduracak kadar suya eşdeğer. Bu erime, küresel deniz seviyesini tek başına 1,2 milimetre yükseltti.
Yeraltı sularında da ciddi dengesizlikler kaydedildi. 47 ülkeden alınan verilere göre, incelenen kuyuların yalnızca yüzde 38’i “normal” seviyedeydi; geri kalanlar ya aşırı yüksek ya da aşırı düşük değerler gösterdi.
Daha Fazla Veri ve İş Birliği Çağrısı
WMO, küresel su kaynaklarının izlenmesinde ciddi boşluklar olduğuna dikkat çekti. Ülkeler arasında daha fazla veri paylaşımı ve iş birliği çağrısında bulundu. Celeste Saulo, “Veri olmadan kör uçuş yapıyoruz. Bu nedenle yatırımların ve iş birliğinin artırılması hayati önem taşıyor” dedi.
Birleşmiş Milletler verilerine göre, günümüzde yaklaşık 3,6 milyar insan yılda en az bir ay boyunca yeterli suya erişemiyor. Bu sayının 2050’ye kadar 5 milyarın üzerine çıkması bekleniyor.
Diğer İçerikler
