Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Ukrayna ile ABD’nin Rusya ile yürütülen barış müzakerelerinde yer alan 20 maddelik planın büyük bölümünde uzlaşı sağladığını, ancak Donbas bölgesinin statüsü ve Zaporijya Nükleer Santrali’nin geleceği konularında anlaşmazlığın devam ettiğini açıkladı. Zelenskiy, Moskova’dan Çarşamba günü bu plana ilişkin resmî bir yanıt beklediklerini söyledi.
Zelenskiy, ABD’nin son planının Rus tarafıyla paylaşıldığını belirterek, Donetsk ve Luhansk’tan oluşan Donbas bölgesinin geleceğinin en kritik ve “en zor başlık” olmaya devam ettiğini vurguladı. Rusya, Ukrayna’nın Donbas’ta Rus kontrolünde bulunan topraklardan çekilmesini talep ederken; Kiev yönetimi bu talebi reddediyor.
Washington ise uzlaşmayı kolaylaştırmak amacıyla Donbas’ın serbest ekonomik bölgeye dönüştürülmesini gündeme getirdi. Zelenskiy, Ukrayna’nın bu bölgede askerî varlığın sonlandırılması ve istikrarın sağlanması amacıyla uluslararası bir gücün konuşlandırılmasını talep ettiğini ifade etti.
Zaporijya Nükleer Santrali tartışmanın merkezinde
Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi olan ve hâlen Rus güçlerinin kontrolünde bulunan Zaporijya Nükleer Santrali’nin geleceği de en önemli anlaşmazlık başlıklarından biri. ABD, santralin yönetiminin Ukrayna ve Rusya’nın eşit hisseye sahip olacağı bir konsorsiyum tarafından yürütülmesini öneriyor.
Ancak Zelenskiy, bu modelin Ukrayna ve ABD arasında uzlaşıya varılamayan konulardan biri olduğunu dile getirerek, “Donetsk bölgesi ve Zaporijya Nükleer Santrali konusunda Amerikan tarafıyla bir uzlaşmaya varamadık. Ancak diğer maddelerin büyük bölümünde pozisyonlarımız önemli ölçüde yakınlaştı” dedi.
Zelenskiy ayrıca santrale komşu olan ve Rusya’nın kontrolündeki Enerhodar kentinin, uluslararası gözetim altında askerden arındırılmış bir serbest ekonomik bölgeye dönüştürülmesini önerdiklerini söyledi.
Serbest ekonomik bölge ve referandum formülü
Ukrayna lideri, temas hattı boyunca kurulması planlanan serbest ekonomik bölgelerin Ukrayna halkının onayına sunulması gerektiğini belirterek, bu amaçla referandum yapılmasını desteklediğini söyledi. Zelenskiy’ye göre referandum süreci 60 gün sürecek ve bu süre zarfında çatışmaların durması gerekecek.
Taslak anlaşmada, Rus güçlerinin Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumı ve Harkiv bölgelerinden çekilmesi; temas hattı boyunca uluslararası güçlerin konuşlandırılması ve hattın dondurulması gibi maddeler de yer alıyor.
Zelenskiy, Rusya’nın geçmişte verdiği sözleri tutmadığını savunarak, uluslararası gücün bölgeye konuşlandırılmasının güvence açısından zorunlu olduğunu belirtti.
Minsk süreci hatırlatması
Ukrayna, daha önce de 2014 ve 2015 yıllarında Minsk Anlaşmaları kapsamında Rusya ile ateşkes ve çekilme mutabakatları yapmış, ancak bu anlaşmalar Rusya’nın 2022’de başlattığı geniş çaplı işgal öncesinde fiilen çökmüştü.
Zelenskiy, bu kez atılacak adımların Ukrayna halkının iradesine dayalı olacağını ve barışın kalıcı olması gerektiğini vurgulayarak, “İnsanlar bu sonucun bize uygun olup olmadığına karar vermeli” ifadelerini kullandı.
Diğer İçerikler
