2010-2013 yılları arasında Afganistan’da görev yapan İngiliz askerlerinin sivillere yönelik kasıtlı öldürme eylemlerine karıştığı iddiaları, yayımlanan yeni belge ve tanık ifadeleriyle yeniden gündeme taşındı. Olaylarda bir buçuk yaşındaki çocukların bile hedef alındığı öne sürülüyor.
Afganistan’da söz konusu döneme ilişkin bağımsız soruşturma kapsamında elde edilen belgeler ve tanıklıklar, İngiltere’nin seçkin özel kuvvetleri SAS’in sivilleri özellikle de tehdit oluşturmayan erkekleri kasıtlı şekilde öldürdüğünü iddia ediyor. Belgelerde, bu ölümlerin bir kısmının bilinçli olarak örtbas edildiği belirtiliyor.
İngiliz askerleri Afganistan’da sivilleri ve çocukları hedef aldı
Soruşturma dosyasında yer alan ifadelere göre, Kraliyet askerlerinin savaş suçu potansiyeli taşıyan çok sayıda öldürme eylemine karıştığı ileri sürülüyor. Bazı askerlerin, “tecrübe kazanmak” amacıyla sivilleri öldürdüğü, operasyonlarda ele geçirilen silah sayısı ile öldürülen kişi sayısı arasında büyük uyumsuzluk bulunduğu aktarılıyor.
2012’de düzenlenen bir gece baskınında 1,5 ve 3 yaşında iki çocuğun evlerinde vurularak öldürüldüğü, bu olayın “yanlışlıkla” açıklanamayacak kadar açık bir sivil kayıp olduğu vurgulanıyor. Daha önce 2014’te yapılan polis soruşturmasında üç askerin adı geçmesine rağmen herhangi bir suçlama yöneltilmemişti.
Gizli tanığın ifadeleri komisyon tarafından yayımlandı: “Pişmanım, korktum”
2023’te kurulan Afganistan Konusunda Bağımsız Soruşturma Komisyonu, dönemde görev yapan gizli tanık “N1466”yı dinledi. Altı ay önce kapalı kapılar ardında alınan ifade bugün kamuoyu ile paylaşıldı.
Gizli tanık, bu zamana kadar konuşmamasının nedametini dile getirerek, anlatması durumunda askeri kariyerinin zarar göreceği korkusuyla sustuğunu söyledi. Özellikle operasyonlarda ele geçirilen silah sayısı ile öldürülen kişi sayısı arasındaki büyük farkın dikkat çekici olduğuna değindi. Bir operasyonda 9 kişinin öldürüldüğünü, buna karşın yalnızca 3 silahın bulunduğunu belirtti.
Bazı raporlarda bir silahı ele geçirmek için birden fazla kişinin sırayla vurulduğunun iddia edilmesini “mantık dışı” olarak niteledi.
Gözaltındaki kişilerin kasıtlı olarak hedef alındığı ortaya çıktı
Gizli tanık N1466, ifadeye çağrılan veya gönüllü olarak teslim olan bazı kişilerin daha sonra çeşitli bahanelerle öldürüldüğünü, “Gönüllü teslim olup hedef olmaktan çıkanların yeniden hedef yapıldığını” söyledi.
2011 Ocak–Şubat döneminde gözaltında bulunan kişilerin birer birer öldürüldüğünü, bu kişilerin SINCEREP raporlarında “üst araması sırasında saldırmaya çalıştıkları” şeklinde kayda geçirildiğini aktardı. Ancak tanığa göre gerçek, askerlerin gözaltındaki bu kişileri “öldürülecekleri bir pozisyona sokmuş” olmasıydı.
Tanık, bir askerin kendisine tehdit oluşturmayan “savaşacak yaştaki erkeklerin” öldürülmesine dair bir politika bulunduğunu itiraf ettiğini aktardı.
Öldürülen Afganların üzerine bırakılan ‘ödül silahları’
N1466’nın ifadelerinde en dikkat çeken noktalardan biri, öldürülen sivillerin üzerine silah ve el bombası bırakılarak fotoğraflandıkları iddiası oldu. Tanık, bazı raporlarda aynı silahın iki farklı operasyonda iki farklı cesedin üzerinde göründüğünü belirterek, “Birlikler arasında ölü sayısıyla birbirini geçme yarışı vardı” dedi.
Öldürülen kişilerin üzerine bırakılmak üzere “ödül silahı” hazırlandığını, üstlerinin bu uygulamadan haberdar olmasına rağmen raporlarda olayların meşru gösterildiğini savundu.
Yayımlanan ifadelerde bazı birlik ve personel isimleri sansürlendi.
Soruşturma BBC’nin 2022’deki programıyla açılmıştı
Afganistan Konusunda Bağımsız Soruşturma Komisyonu, 2022 yılında BBC’de yayımlanan programda İngiliz askerlerinin 2010-2013 yıllarında Afganistan’da en az 54 tutukluyu şüpheli koşullarda öldürdüğü iddiaları üzerine kurulmuştu. Dönemin Savunma Bakanı Ben Wallace’ın talimatıyla 2023’te çalışmalarına başlayan komisyon, bugün ilk kapsamlı tanık ifadesini kamuoyuna sundu.
Diğer İçerikler
