Polonya silahlı kuvvetlerinin operasyonel komutanlığı, gece boyunca İHA’ların hava sahasını ihlal ettiğini ve karşılık olarak NATO askeri uçaklarının havalandırıldığını duyurdu. Açıklamada, radarların 10’dan fazla nesneyi takip ettiğini ve tehdit oluşturabileceklerin etkisiz hale getirildiğini belirtti. Operasyonların sabah saatlerinde tamamlandığı ifade edildi.
İHA’lardan biri Lublin vilayetindeki Wyryki şehrinde bir konut binasına çarpması sonucu kısmi hasar meydana geldi. Wyryki Belediye Başkanı Mariusz Zanko, “İnsanlar patlama sesi duydu ve gökyüzünde Polonya ordusuna ait savaş uçaklarını gördüler. Durum oldukça karmaşık ve endişe verici, sakinler ciddi şekilde kaygılı,” dedi.
Polonya Başbakanı Donald Tusk, X hesabından yaptığı açıklamada, “Dün gece Polonya hava sahası çok sayıda Rus dronları tarafından ihlal edildi. Tehdit oluşturan droneler düşürüldü. NATO Genel Sekreteri ve müttefiklerimizle sürekli iletişim halindeyim,” ifadelerini kullandı. Tusk, operasyonlar için Polonya Operasyonel Komutanlığı ve NATO pilotlarına teşekkür ederek “Sözlerden çok eylemler konuşur.”, “Bu durum, bizi İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana açık bir çatışmaya en çok yaklaştığımız noktaya getirdi.” dedi.
Polonya yetkilileri, yaşanan ihlalin ardından NATO müttefikleriyle danışmalar yapılmasını öngören NATO Anlaşması’nın 4. Maddesi’nin uygulanmasını görüşüyor. Polonya Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki, Milli Güvenlik Bürosu’ndaki toplantıda, “Toplantıda Kuzey Atlantik Anlaşması'nın 4. Maddesinin uygulanma olasılığını tartıştık,” açıklamasında bulundu.
Hatırlatmak gerekirse, NATO Anlaşması'nın 4. Maddesine göre, taraflar, herhangi birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliği tehdit altında olduğunda birbirleriyle danışmalarda bulunmak zorundadır.
Olaya Tepkiler
Olay sonrası Rusya'nın Varşova’daki geçici maslahatgüzarı Andrey Ordash, Polonya Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Andrey Ordash, RIA devlet haber ajansına konuşmasında “Bu suçlamaları temelsiz olarak görüyoruz. Bu dronların Rus menşeli olduğuna dair hiçbir kanıt sunulmadı.” dedi. Diğer Rus yetkililerinden henüz bir açıklama yapılmadı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise gece boyunca Ukrayna’ya 415 İHA ve 40 füze saldırısı düzenlendiğini, bunlardan en az sekiz İran yapımı Şahed İHA’nın Polonya’ya yönlendirildiğini açıkladı. Zelenskiy, “Bu, Avrupa için son derece tehlikeli bir emsal. Güçlü bir yanıt gerekiyor ve bu yanıt yalnızca tüm ortakların ortak tepkisiyle mümkün olabilir,” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Polonya'ya destek vererek, "Avrupa'nın güvenliği tehlikeye atılamaz. NATO'nun bir üyesinin hava sahasının ihlali, tüm ittifakın güvenliğine yönelik bir tehdittir," açıklamasında bulundu.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas konu ile ilgili olarak, “Rusya’nın savaşı tırmanıyor, sona ermiyor. Moskova üzerindeki maliyeti artırmalı, Ukrayna’ya desteği güçlendirmeli ve Avrupa’nın savunmasına yatırım yapmalıyız,” ifadelerini kullandı. Kallas ayrıca, “AB önemli bir rol oynuyor ve Doğu Sınır Kalkanı gibi girişimleri destekleyeceğiz,” dedi.
Polonya’nın Önemi
Polonya, Avrupa’da stratejik bir konuma sahiptir ve kıtanın doğusu ile batısı arasında köprü rolü oynar. Coğrafi olarak Rusya, Belarus ve Ukrayna ile sınır komşusu olması, Polonya’yı Doğu Avrupa’daki güvenlik dengeleri açısından kritik bir ülke haline getirir. NATO ve Avrupa Birliği üyesi olarak, Polonya hem savunma hem de diplomatik açıdan Batı bloğunun Doğu’daki en önemli dayanak noktalarından biridir. Rusya açısından ise Polonya, doğrudan NATO’nun sınırını temsil etmesi ve Batı ile yakın ilişkileri nedeniyle stratejik bir engel olarak görülür. Bu nedenle Polonya hem bölgesel güvenlik politikaları hem de Rusya-Ukrayna savaşı bağlamında Avrupa güvenliği için merkezi bir öneme sahiptir.
Polonyada son yıllarda iktidarda olan hükümet, özellikle güvenlik, savunma ve dış politika alanlarında Batı yanlısı bir tutum sergilemektedir. NATO ve AB ile yakın iş birliği, ülkenin savunma kapasitesini güçlendirme çabaları ve ABD ile stratejik ilişkiler, Polonya’nın Batı ile entegrasyonunu ve Rusya karşısındaki pozisyonunu net biçimde ortaya koyuyor.
Polonya hükümeti, Rusya’nın bölgedeki etkisini sınırlamaya yönelik aktif bir dış politika yürütmektedir. Ukrayna’ya insani ve askeri destek sağlamak, NATO ittifakı ile koordinasyonu artırmak ve sınır güvenliğini güçlendirmek, hükümetin öncelikli politikaları arasında yer alır. Bu yaklaşım, Rusya tarafından genellikle tehdit olarak algılanırken, Polonya’nın Batı ile ilişkilerini pekiştirir ve ülkeyi Doğu Avrupa’daki kilit bir aktör hâline getirir.
Rus Ukrayna Savaşında Polonya
Rus-Ukrayna savaşında Polonya, savaşın başlamasından itibaren aktif bir rol üstlenmiştir. Ukrayna’ya insani yardım ve askeri teçhizat sağlayan Polonya, aynı zamanda ülkesinde yaşayan Ukraynalı mültecilere barınma ve yaşam hakkı tanıyarak, NATO ile koordinasyon içinde doğu sınırını güçlendirmiştir. Polonya, savaşın ilk günlerinden itibaren Ukrayna’nın yanında yer almış ve Batı ittifakının bölgedeki etkinliğini artırmada kilit bir rol oynamıştır.
Ayrıca Polonya, Rusya’nın olası genişleme ve saldırı planlarına karşı bir güvenlik bariyeri olarak işlev görmektedir. NATO’nun doğu kanadındaki en büyük askeri varlıklardan birine sahip olan ülke, Rusya ile doğrudan sınır hattında yer alması nedeniyle hem stratejik hem de psikolojik bir önem taşır. Bu durum, Polonya’yı Rusya-Ukrayna savaşında sadece destek sağlayan bir müttefik değil, aynı zamanda Rusya için dikkate alınması gereken kritik bir sınır ve denge unsuru hâline getirir.
Rus- Ukrayna savaşı sürecinde 2022 yılında Polonya’nın Ukrayna sınırındaki Przewodów köyüne düşen füze, iki kişinin hayatını kaybetmesine yol açmıştı. Başlangıçta füzenin kaynağı belirsizdi ve olay uluslararası kamuoyunda tartışmalara neden oldu. Olay sonrası Rusya, durumu bir “provokasyon” olarak nitelendirmişti. Ancak Polonya Cumhuriyet Savcılığı, 2023’te yaptığı açıklamada, düşen füzenin Ukrayna’nın S-300 hava savunma sisteminden kaynaklandığını ve yoldan sapması sonucu meydana geldiğini doğruladı. Bu süreçte NATO anlaşmasının 4. Maddesi yine gündemdeydi.
Rusya Polonya’yla Savaşa Girer mi?
Polonya’ya saldırmak, Moskova açısından ağır ekonomik yaptırımlar, daha fazla uluslararası izolasyon ve NATO ile doğrudan çatışma riskini beraberinde getirir. NATO’nun 4. ve 5. maddeleri gereği bir üye ülkeye yapılacak saldırı, tüm ittifak üyelerinin kolektif savunmasını tetikleyebilir. NATO ve AB’nin desteği, olası bir saldırının maliyetini Rusya açısından artırır. Bu durum, doğrudan çatışmayı caydırıcı bir unsur olarak öne çıkar.
Rusya ile doğrudan bir çatışma ihtimali, Polonya için de ciddi riskler barındırıyor. NATO üyesi olmasına rağmen, Avrupa’daki siyasi istikrarsızlık, AB ve ABD ilişkilerinin durumu ve ittifak içindeki belirsizlikler, olası NATO desteğinin kesin olmadığını gösteriyor. Ukrayna örneği, NATO üyesi olmasa da ilk başlarda Avrupa’nın güçlü desteğini görmesine rağmen sahada yalnızlaşmasıyla dengelerin ne kadar hızlı değişebileceğini açıkça gösteriyor. Bu nedenle Polonya sahada yalnız kalma ihtimali ile karşı karşıya ve yalnız kaldığında Rusya ile başa çıkması oldukça zor.
Rusya açısından Polonya ile doğrudan bir savaş başlatmak da kolay bir seçenek değil. Moskova hâlihazırda Ukrayna ile üç yılı aşkın süredir süren bir çatışmada ve yeni bir cephe açmak Rusya’yı zorlayabilir. Öte yandan, Ukrayna'nın bölünmesiyle ilgili tartışmalar ve bu süreçte Amerika ve Avrupa’nın etkili bir müdahalede bulunmaması, Rusya’nın iştahını kabartarak gelecekte Polonya’ya karşı bir müdahale ihtimali yaratabilir. Ancak bunun uzun vadede Rusya’nın lehine mi yoksa aleyhine mi olacağı belirsizliğini koruyor.
Diğer İçerikler
