ABD Başkanı Donald Trump, Çin ile ticaret müzakerelerinin yeniden başlayacağını duyurarak, "Amerika için iyi bir anlaşma yapmalıyız" mesajı verdi. Cenevre'de başlayacak olan görüşmeler, uzun süredir duraksayan ABD-Çin ilişkilerinde yeni bir sayfa açma potansiyeli taşıyor. Her iki ülke de masaya güçlü hazırlıkla gelirken, gümrük tarifelerinde %40–50 seviyelerine ulaşan yüklerin kademeli olarak hafifletilmesi gündemde.
Piyasa uzmanları, bu gelişmeleri temkinli iyimserlikle karşıladı. “Müzakere masası kurulması başlı başına pozitif bir sinyal” olarak yorumlanırken, Çin’in fazla taviz vermeyeceği, ABD’nin ise bu süreci iç politika açısından da değerlendirdiği vurgulanıyor.
Ekonomik arka plan: Yerelleşme, enflasyon ve FED ikilemi
Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ege Yazgan’a göre, bu müzakerelerin gölgesinde daha büyük bir ekonomik dönüşüm yaşanıyor: Küresel ticaret yavaşlıyor, yerelleşme artıyor. ABD ve Çin başta olmak üzere birçok ülke, imalat sanayisini yeniden kendi sınırları içine taşımaya başladı. Ancak bu dönüşüm, maliyetleri artırıyor ve enflasyon baskısını körüklüyor.
FED’in bu ortamda nasıl bir politika izleyeceği merak konusu. Eğer ticaret savaşı kaynaklı enflasyonun geçici ve maliyet yönlü olduğu değerlendirilirse, FED faiz indirimine gidebilir. Ancak enflasyon beklentileri bozulursa, büyüme yavaşlasa dahi faiz artışı gündeme gelebilir. Bu da ABD ekonomisinde çift yönlü bir baskı oluşturuyor: üretim maliyetleri artarken, iç talep zayıflayabilir.
Çin’in stratejisi: Dayanıklı ekonomi, düşen ihracat bağımlılığı
Çin, ABD’den gelecek baskılara karşı ekonomik yapısını yeniden şekillendiriyor. İhracata bağımlılığı azaltan Çin, üretimini iç tüketime kaydırarak daha dayanıklı bir ekonomik yapı inşa ediyor. Şu anda Çin’in toplam üretiminin yalnızca %12–13’ü ihracata dayanıyor ve bunun da sadece küçük bir kısmı ABD’ye gidiyor. Bu da ABD’nin uygulayabileceği ekonomik baskının etkisini sınırlıyor.
Hizmet sektöründe küreselleşme devam ediyor
Mal ticaretinde korumacılık ve yerelleşme öne çıkarken, hizmet sektöründe küreselleşme tüm hızıyla sürüyor. Dijitalleşme, yapay zeka ve uzaktan çalışma olanakları sayesinde yazılım, muhasebe, hukuk ve tasarım gibi alanlar sınır ötesi hizmet ihracatını artırıyor. Türkiye’nin 2024 hizmet ihracatı 115 milyar doları aştı, bu da yeni küresel eğilimin güçlü bir göstergesi.
Yapay zekâ rekabeti ve piyasa etkileri
Yapay zekâ alanında yaşanan gelişmeler de ABD-Çin rekabetini şekillendiren diğer bir başlık. Apple’ın yeni tarayıcı fonksiyonları, Alphabet ve Baidu hisselerinde sert düşüşlere yol açarken, Çin’in savunma sanayi hisseleri Hindistan-Pakistan hattındaki çatışmalarda gösterdiği performans sayesinde tavan yaptı. Özellikle Chengdu Avionics gibi şirketler dikkat çekiyor.
📉 Piyasalar Nasıl Tepki Verdi?
* Borsa İstanbul 9.118 puan seviyesinde, pozitif seyrini koruyor.
* Dolar/TL 38,64 seviyelerinde yatay.
* Asya borsalarında Tayvan ve Singapur dışında genel bir iyimser hava var.
* Avrupa piyasalarına da pozitif hava yansımış durumda.
Yeni bir dönemin eşiğinde
Trump’ın açıklaması, küresel ticaretin yeniden şekilleneceğine dair güçlü bir sinyal verirken; piyasalarda hem umut hem de temkinli bir bekleyiş söz konusu. Müzakere masası kurulsa da, asıl belirleyici olan masadan kalkıldığında ne kadar yol alınmış olacağı. Bu sürecin yalnızca Çin-ABD değil, tüm dünya ekonomisi açısından önemli sonuçlar doğurması bekleniyor.
