Washington’un son taslakta özellikle vurguladığı unsur ise “Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı ve bir Filistin devletine giden inandırıcı bir yol” ifadesi oldu. Donald Trump’ın 20 maddelik planı ve Şarm eş-Şeyh’te imzalanan “Barış ve Sürdürülebilir Refah Deklarasyonu” temel alınarak hazırlanan taslakta, ABD’nin İsrail ve Filistinliler arasında “refaha dayalı bir siyasal ufuk için diyalog başlatmayı” hedeflediği belirtiliyor.
Geçiş Yönetimi: “Barış Konseyi”
Taslağa göre Gazze’nin geçici yönetimi, “Barış Konseyi” adı verilen uluslararası bir yapı tarafından yürütülecek. Bu konsey, Filistin Yönetimi’nin kapsamlı reform programını tamamlayıp bölgeyi “güvenli ve etkili biçimde” devralmasına kadar idari sorumluluğu üstlenecek. Taslak, reformların yerine getirilmesi ve Gazze’nin kalkınmasının ilerlemesi hâlinde “Filistin devletine giden inandırıcı bir yolun nihayet oluşabileceğini” vurguluyor.
İsrail’in Gazze’den Çekilmesi İçin Şartlar
ABD’nin önerisi, İsrail ordusunun çekilmesine ilişkin kriterleri net şekilde belirliyor. Buna göre İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), istikrar gücü kontrolü ve güvenliği sağladığında Gazze’den çekilecek ve çekilmenin aşamaları ISF, garantör ülkeler ve ABD arasında kararlaştırılacak. İsrail, tam çekilme tamamlanıncaya kadar Gazze çevresinde “periferik güvenlik hattı” oluşturmaya devam edecek. Bu düzenlemeler, bölgede olası bir yeniden silahlanma veya terör faaliyetinin önüne geçmeyi amaçlıyor.
Önerilen Uluslararası Gücün (ISF) Mandatı
Taslak, kurulması planlanan Uluslararası İstikrar Gücü’nün (ISF) görev alanını da ayrıntılı biçimde tanımlıyor. Buna göre ISF; sınır bölgelerini güvence altına alacak, Gazze’de güvenlik ortamını istikrara kavuşturacak, silahlı grupları etkisiz hâle getirerek terör altyapısını imha edecek ve Hamas gibi “devlet dışı silahlı örgütleri” dağıtacak. Ayrıca Filistin polis birimlerini eğitmek ve desteklemekle görevlendirilecek olan güç, sivil nüfusu korumak ve insani yardım operasyonlarının güvenliğini sağlamakla da sorumlu olacak. ISF’nin birleşik komuta yapısı Barış Konseyi tarafından onaylanacak ve güç, İsrail ve Mısır’la koordineli şekilde faaliyet gösterecek. Fonlama ise bağışçı ülkeler ve özel finans mekanizmaları tarafından sağlanacak.
Mandat Süresi ve Olası Oylama Tarihi
Barış Konseyi’nin ve ISF’nin yetki süresi 2027 sonuna kadar geçerli olacak, gerektiğinde BM Güvenlik Konseyi’nin onayıyla uzatılabilecek. Diplomatik kaynaklara göre ciddi bir itiraz doğmaması hâlinde taslak kararın Cuma veya Pazartesi günü oylamaya sunulması bekleniyor.
Önceki Taslak Neden Oylanmadı?
ABD’nin daha önce sunduğu taslak da Trump’ın 20 maddelik planına ve Şarm eş-Şeyh deklarasyonuna dayanıyordu ancak metin, BM Şartı’nın 7. Bölümü’nü kullanmadığı için askeri açıdan bağlayıcı nitelik taşımıyordu. Söz konusu taslak, Gazze’nin yeniden inşası için uluslararası bir fon kurulmasını, insani yardımların BM, Kızılhaç ve Kızılay koordinasyonunda sürdürülmesini ve geçiş yönetimi olarak bir “Barış Konseyi” oluşturulmasını içeriyordu.
