Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin (DRC) doğusundaki Rubaya kasabası, cep telefonlarından uçak motorlarına kadar birçok teknolojide kullanılan coltan cevherinin yaklaşık yüzde 15’ini üretiyor. Nisan 2024’te M23 isyancılarının kontrolüne geçen kasaba, milyar dolarlık madenleriyle çatışmaların finans kaynağı haline geldi. Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, M23, coltan satışlarından ayda yaklaşık 800 bin dolar gelir elde ediyor.
M23, madencilikten ticarete, vergilendirmeden nakliyeye kadar tüm sistemi ele geçirdi. Eskiden motosikletlerle gizlice Ruanda’ya taşınan cevher, artık kamyonlarla Goma üzerinden sınırdan geçiriliyor ve Ruanda’da yerel üretimle karıştırılarak ihraç ediliyor. BM, M23’ün Ruanda tarafından desteklendiğini ve maden gelirlerinin silahlı faaliyetleri finanse ettiğini belirtiyor. Ruanda ise bu iddiaları reddediyor.
Rubaya’daki madenlerde çalışma koşulları oldukça ağır. İşçiler, 15 metre derinlikteki tünellerde el işçiliğiyle cevher çıkarıyor, su havuzlarında yıkıyor ve güneşte kurutuyor. Çocuk işçiliğin yaygın olduğu bölgede, 32 yaşındaki madenci Pascal Mugisha Nsabimana, M23 kontrolünün önceki düzene kıyasla daha iyi olduğunu söylüyor: “Eskiden taciz ve düzensiz vergiler vardı, ödemeler ya çok azdı ya da hiç yapılmazdı. Şimdi yevmiyem üç katına çıktı, yaklaşık 15 bin Kongo frangı (5 dolar).”
ABD, Rubaya’da geçmişte kontrol sahibi olan hükümet yanlısı PARECO-FF milislerini yaptırım listesine alırken, M23’ü bu kez hedef almadı. Bu ay içinde bir barış anlaşması beklenirken ABD, Kongo ve Ruanda arasında ayrı bir uzlaşma süreci yürütüyor ve çatışmaların sona ermesi durumunda bölgeye milyarlarca dolarlık yatırım sözü veriyor. Ancak BM’nin, M23’ün son dönemde en az 319 sivili öldürdüğüne dair raporu, sürecin kırılganlığını ortaya koyuyor.
M23’ün ilerleyişi, 1994 Ruanda soykırımına dayanan etnik gerilimlerle bağlantılı. Ruanda, bölgede faaliyet gösteren ve soykırıma katılan Hutu milisleri FDLR’yi (Ruanda güçleri) “varoluşsal tehdit” olarak görüyor ve Kongo’nun bu grubu etkisiz hale getirmesini talep ediyor.
Rubaya’daki madencilik, tamamen ilkel yöntemlerle yürütülüyor. ABD ve Batılı yatırımcılar, barış sağlanırsa coltan rezervlerine ilgi gösteriyor.
Diğer İçerikler
