Haftanın Ekonomi ve Finans Değerlendirmesi (2 Kasım - 8 Kasım 2020)
Yurtiçi Piyasalar
Dış ticaret verileri
Dış ticaret verilerine göre, Eylül ayında ihracat yıllık bazda %4,8 artarak 16 milyar USD, ithalat %23 artışla 20,8 milyar USD olarak gerçekleşti. Böylece, dış ticaret açığı Eylül ayında geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %189,6 artarak 4,8 milyar dolara yükseldi.
TCMB kredi kartı azami faiz oranları değişikliği
TCMB 31 Ekim’de yayımladığı basın duyurusunda kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranlarının belirlenmesine ilişkin esaslarda değişiklik yaptığını açıkladı. Banka, kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranlarının güncel piyasa koşullarını yansıtan, öngörülebilir ve kurala bağlı bir yöntem ile belirlenmesine karar verildiğini duyurdu. Buna göre, 1 Kasım 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Türk lirası cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranının %1,46; aylık azami gecikme faiz oranının %1,76; yabancı para cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranının %1,17; aylık azami gecikme faiz oranının ise %1,47 olarak hesaplandığını duyurdu. Düzenleme öncesi TL cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanan aylık azami akdi faiz oranı yüzde 1.25, aylık azami gecikme faiz oranı yüzde 1.55, yabancı para cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı yüzde 1.00, aylık azami gecikme faiz oranı yüzde 1.30 düzeyinde bulunuyordu.
TCMB faiz gelişmeleri
Öte yandan, TCMB sıkılaştırma adımları çerçevesinde 9 Ekim’de %10,25’ten %11,75’e yükselttiği döviz ve altın karşılığı verdiği TL swap faizini 3 Kasım’dan itibariyle 150 baz puan artırarak %13,25 seviyesine çıkardı.
TCMB’nin 4 Kasım’da yayımladığı verilere göre, TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi Ekim ayında 60,7 düzeyinde gerçekleşerek tarihi düşük seviyesine geriledi. Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre TL’nin değerini ölçen endeksin gerilemesi, yerli malların yabancı mallar cinsinden fiyatının düştüğünü gösteriyor. Öte yandan, endeksteki düşüş eğiliminin dört aydır aralıksız sürüyor.
Enflasyon rakamları, Ekim 2020
Ekim ayında TÜFE bir önceki aya göre %2,13 ile beklentilere paralel artış kaydederken, Temmuz-Eylül döneminde yatay seyreden yıllık TÜFE enflasyonu Ekim’de %11,89 ile Şubat ayından bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Aylık bazda %6,8 ile fiyatların en hızlı arttığı giyim ve ayakkabı grubu aylık TÜFE enflasyonunu 42 baz puan yukarı çekerken, TÜFE enflasyonuna aylık bazda 70 baz puan ile en yüksek katkıyı yapan gıda grubunda özellikle taze meyve ve sebze fiyatlarındaki artış dikkat çekti. Ekim’de yurt içi ÜFE (Yİ-ÜFE) artışı %3,55 düzeyinde gerçekleşirken, yıllık Yİ-ÜFE enflasyonu da %18,20 ile son 15 ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Yurtdışı Piyasalar
ABD Ekonomisi
Geçtiğimiz hafta küresel piyasalarda en önemli gündem maddesi ABD’de yapılan başkanlık seçimleri idi. Seçim sonuçlarının ilk etapta netlik kazanmaması piyasalarda da belirsizlik yarattı.
Öte yandan, teşvik paketinin seçim sonrasına ertlenmesi ve koronavirüsten etkilenen işletmelere ve çalışanlara yapılan yardımların yakın zamanda sona erecek olmasının tüketici harcamalarında yavaşlamaya neden olacağı, bu çerçevede fabrika siparişlerindeki toparlanmanın hız kaybedeceği tahmin ediliyor.
Fed, bu hafta gerçekleştirdiği toplantıda politika faizini beklentilere paralel olarak %0-0,25 bandında tutarken, varlık alım programında değişikliğe gitmedi. Başkan Powell, toplantı sonrası yaptığı açıklamada güçlü bir toparlanma için daha fazla bütçe harcamasına ihtiyaç duyulabileceğini belirtirken koronavirüs vakalarındaki artışın hanehalkı tasarrufları üzerinde baskı yaratabileceğini belirtti.
Euro Alanı Ekonomisi
Bölgede yıllık enflasyon Ekim’de -%0,3 ile beklentilere paralel gerçekleşirken, işsizlik oranı Eylül ayında %8,3 oldu. Öte yandan, öncü verilere göre 2020 yılının 3. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %12,7 büyüyen Euro Alanı ekonomisi, yıllık bazda %4,3 küçülerek %7,0 daralma öngören piyasa beklentilerinden olumlu bir görünüm sergiledi.
İngiltere Ekonomisi
İngiltere Merkez Bankası bu hafta gerçekleştirdiği para politikası toplantısında politika faizini %0,1’de sabit tutarken, koronavirüs vakalarındaki artışları sınırlandırmak adına ekonomide kısıtlama önlemlerinin alınması sebebiyle oluşacak negatif etkiyi minimumda tutmak amacıyla varlık alım programını 150 milyar sterlin artırarak 895 milyar sterline yükselttiğini duyurdu.
